Gazprom: Στον «πάγο» ο τουρκικός κόμβος για την εξαγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη

Η ρωσική Gazprom aνέστειλε σιωπηρά τα σχέδιά της για τη δημιουργία ενός νέου κόμβου διανομής φυσικού αερίου στην Τουρκία, βάζοντας τέλος σε μια πιθανή ευκαιρία να ανακτήσει τις ευρωπαϊκές αγορές, τις οποίες έχει χάσει μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Με τους αγωγούς Nord Stream προς τη Γερμανία εκτός λειτουργίας και τη συμφωνία διέλευσης μέσω Ουκρανίας να λήγει το 2024, η Gazprom εξέταζε το ενδεχόμενο να αξιοποιήσει την Τουρκία, η οποία ήταν ήδη συνδεδεμένη με δύο μεγάλους ρωσικούς αγωγούς, ως εναλλακτική δίοδο προς την Ευρώπη. Ωστόσο, έπειτα από μήνες αξιολόγησης, η εταιρεία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το σχέδιο δεν είναι βιώσιμο και έχει σε μεγάλο βαθμό σταματήσει τις σχετικές εργασίες, σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση του θέματος, που επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg.

Η εγκατάλειψη του σχεδίου στερεί από τη Gazprom μια πιθανή διέξοδο για την αποκατάσταση μέρους των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, οι οποίες πριν τον πόλεμο απέφεραν περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια μηνιαίως. Ορισμένα στελέχη της εταιρείας, πάντως, παρέμεναν εξαρχής σκεπτικά για το αν θα λειτουργούσε το σχέδιο για τον τουρκικό κόμβο.

Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συνέχισε να προβάλλει δημόσια την πρόταση μέχρι και τον Οκτώβριο, το σχέδιο αντιμετώπιζε πάντοτε σημαντικές προκλήσεις. Η Τουρκία δεν διαθέτει εφεδρική εξαγωγική δυναμικότητα αγωγών προς τη νότια Ευρώπη, και η Άγκυρα δεν ήταν πρόθυμη να επιτρέψει στη Gazprom να εμπορεύεται από κοινού το φυσικό αέριο, περιορίζοντας έτσι τη ρωσική επιρροή στον κόμβο, σύμφωνα με τις πηγές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επίσης, προχωρά με πρόταση για την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του 2027.

Τον Οκτώβριο του 2022, μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη μυστηριώδη ανατίναξη των αγωγών Nord Stream, ο Πούτιν εξέφρασε για πρώτη φορά την ιδέα ενός κόμβου διανομής φυσικού αερίου στην Τουρκία. Καθώς η ενεργειακή επιρροή του Κρεμλίνου στην περιοχή συρρικνωνόταν ραγδαία, παρουσίασε ένα σχέδιο ώστε η Τουρκία να λαμβάνει κάποια στιγμή ροές ισοδύναμες με τη χωρητικότητα του κατεστραμμένου Nord Stream, περίπου 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο. Το έργο θα απαιτούσε επιπλέον αγωγούς μέσω της Μαύρης Θάλασσας, ένα δαπανηρό έργο, αλλά θα ήταν «οικονομικά βιώσιμο» και πιο ασφαλές από άλλες ευρωπαϊκές διαδρομές, δήλωσε ο πρόεδρος.

Η ιδέα του τουρκικού κόμβου δεν προήλθε από την Gazprom και ενδέχεται η ιδέα να προήλθε από πολιτικούς κύκλους κοντά στο Κρεμλίνο, αναφέρει το Bloomberg. Στελέχη της εταιρείας εξεπλάγησαν αρχικά όταν άκουσαν τον Πούτιν να προωθεί δημοσίως το σχέδιο, σύμφωνα με πηγή του ειδησεογραφικού πρακτορείου. Παρ’ όλα αυτά, ο εξαγωγικός βραχίονας του ενεργειακού κολοσσού άρχισε να εργάζεται ενεργά πάνω στο σχέδιο.

Για κάποιους εργαζόμενους της κρατικής ρωσικής εταιρείας, ιδίως στο τμήμα εμπορίας Gazprom Export, η ιδέα ενός τουρκικού κόμβου φαινόταν σαν μια νέα αρχή και ένας τρόπος να παραμείνουν ενεργοί μετά την απώλεια μεγάλου μέρους της διεθνούς αγοράς της εταιρείας. Η πρόταση είχε επίσης στήριξη στην Τουρκία, η οποία έχει τη φιλοδοξία να γίνει περιφερειακό κέντρο εμπορίας φυσικού αερίου με δικό της δείκτη τιμών.

Ωστόσο, παρά το ενδιαφέρον της Άγκυρας και τις διαβεβαιώσεις της Μόσχας το 2022 και το 2023 ότι οι διαπραγματεύσεις θα διαρκούσαν μόλις μερικούς μήνες, το έργο δεν προχώρησε.

Καθώς η Gazprom εξέταζε τις λεπτομέρειες της πρότασης, το ενδιαφέρον της μειωνόταν. Σύμφωνα με τις αρχικές συζητήσεις, η Τουρκία σχεδίαζε να εμπορεύεται το αέριο που θα έφτανε στον κόμβο αυτόνομα, με τη Gazprom να λειτουργεί μόνο ως προμηθευτής, ανέφεραν άτομα με γνώση των συνομιλιών. Η ρωσική εταιρεία δεν ήταν διατεθειμένη να παραχωρήσει τόσο μεγάλο έλεγχο στην Τουρκία, είπαν.

Η δυναμικότητα των τουρκικών αγωγών προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και η Βουλγαρία, ήταν πολύ περιορισμένη για να διαχειριστεί σημαντικές επιπλέον ποσότητες, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg. Αυτή η περιορισμένη δυνατότητα διασυνοριακών ροών υπονόμευσε την προοπτική δημιουργίας ενός τουρκικού κόμβου πλήρους κλίμακας με δικό του δείκτη τιμών.

Πέρυσι, σε συνάντηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Πούτιν επανέλαβε ότι η τουρκική ιδέα παραμένει στην ατζέντα και θα βοηθούσε στη δημιουργία «ισορροπημένων μηχανισμών τιμολόγησης» για το ρωσικό φυσικό αέριο. Ωστόσο, υπήρχαν ήδη ενδείξεις ότι οι φιλοδοξίες περιορίζονταν, με τον πρόεδρο να έχει αποκλείσει προηγουμένως την αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων ρωσικού αερίου στην Τουρκία — βασική προϋπόθεση για έναν μεγάλο κόμβο.

Τα στελέχη της Gazprom έχουν πάψει εδώ και καιρό να συζητούν το σχέδιο για τουρκικό κόμβο, τόσο εσωτερικά όσο και σε συναντήσεις με αξιωματούχους της χώρας, ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Η στάση της Τουρκίας για το σχέδιο του κόμβου δεν έχει αλλάξει και παραμένει πρόθυμη να συνεργαστεί με τη Ρωσία σε μια κοινή επιχείρηση για την πρωτοβουλία, ανέφερε Τούρκος αξιωματούχος με γνώση του θέματος, που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω της ιδιωτικής φύσης των διαβουλεύσεων. Ωστόσο, ο ίδιος παραδέχθηκε ότι η διαδικασία έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό.

Η εγκατάλειψη του σχεδίου δεν επηρεάζει τις τρέχουσες επιχειρηματικές σχέσεις της Gazprom με την Τουρκία, η οποία παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους αγοραστές ρωσικού αερίου. Ωστόσο, καταδεικνύει ότι η Ρωσία, που κάποτε ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής αγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη, έχει πλέον περιορισμένες επιλογές για να ανακτήσει την επιρροή της στην περιοχή υπό τις παρούσες πολιτικές συνθήκες.

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.