Οι ΗΠΑ επέβαλαν πρόσφατα δασμούς ύψους 25% σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου που πραγματοποιούν από τον υπόλοιπο κόσμο.
Ως απάντηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει δασμούς σε αμερικανικά αγαθά αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, εγείροντας φόβους για έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, επίσης, έχει ήδη επιβάλλει δασμούς 25% στις εισαγωγές άλλων αγαθών από το Μεξικό και τον Καναδά -με ορισμένες εξαιρέσεις- αλλά και δασμούς 20% στα εισαγόμενα προϊόντα από την Κίνα.
Ωστόσο, επέλεξε να μην διπλασιάσει τους δασμούς στις εισαγωγές των καναδικών μετάλλων, λίγες ώρες με τη σχετική απειλή του.
Τι είναι οι δασμοί και πώς λειτουργούν
Οι δασμοί είναι έμμεσοι φόροι που επιβάλλονται στα αγαθά που εισάγονται από τρίτες χώρες. Οι επιχειρήσεις που εισάγουν προϊόντα από το εξωτερικό καταβάλλουν τον εν λόγω φόρο στην κυβέρνηση.
Συνήθως, οι δασμοί αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό της αξίας του εκάστοτε προϊόντος. Η επιβολή δασμών 20% στα κινεζικά αγαθά, για παράδειγμα, σημαίνει ότι η τιμή ενός προϊόντος αξίας 10 δολαρίων επιβαρύνεται με φόρο 2 δολαρίων.
Οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να μετακυλήσουν ένα μέρος ή το σύνολο αυτής της επιβάρυνσης στους καταναλωτές.
Οι ΗΠΑ συνήθως επιβάλλουν χαμηλότερους δασμούς σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες. Ωστόσο, οι νέοι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ -και κυρίως η δέσμευσή του να επιβάλλει πρόσθετους «αμοιβαίους» δασμούς στα αγαθά των άλλων χωρών- θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική άνοδο των τιμών που πληρώνουν οι καταναλωτές τόσο στις ΗΠΑ όσο και στον υπόλοιπο πλανήτη.
Γιατί εμμένει ο Τραμπ στην πολιτική των δασμών
Οι δασμοί αποτελούν κεντρικό άξονα του συνολικού οικονομικού οράματος του Ντόναλντ Τραμπ.
Ισχυρίζεται ότι θα ενισχύσουν τον αμερικανικό τομέα μεταποίησης και θα προστατέψουν τις θέσεις εργασίας, θα αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα των ΗΠΑ και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει επίσης να εξισορροπήσει το εμπορικό ισοζύγιο της Αμερικής με τους εταίρους της - μειώνοντας το χάσμα μεταξύ της αξίας των εισαγωγών και των εξαγωγών που πραγματοποιούν οι ΗΠΑ από/προς τρίτες χώρες.
Ωστόσο, απέφυγε να αποκλείσει το ενδεχόμενο η πολιτική του αυτή να οδηγήσει την αμερικανική οικονομία σε ύφεση, γεγονός που προκάλεσε τη σημαντική πτώση της αμερικανικής αγοράς μετοχών τις ημέρες που προηγήθηκαν πριν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί του στα μέταλλα.
Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λούτνικ, ο οποίος δήλωσε αργότερα ότι οι δασμοί «αξίζουν τον κόπο» ακόμη και αν όντως οδηγήσουν σε ύφεση την οικονομία.
Οι δασμοί του Τραμπ στόχευσαν αρχικά αγαθά από την Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά. Αγαθά που αντιπροσώπευσαν περισσότερο από το 40% των εισαγόμενων στις ΗΠΑ προϊόντων το 2024.
Ο Τραμπ κατηγόρησε τις τρεις αυτές χώρες ότι δεν κάνουν αρκετά ώστε να τερματίσουν τις ροές μεταναστών και παράνομων ναρκωτικών, όπως η φαιντανύλη, στις ΗΠΑ. Κατηγορίες που αρνήθηκαν και οι τρεις χώρες.
Η φαιντανύλη συνδέεται με δεκάδες χιλιάδες θανάτους λόγω υπερβολικής δόσης στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Ωστόσο, ο απερχόμενος πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, δήλωσε ότι η χώρα του είναι υπεύθυνη για λιγότερο του 1% της φαιντανύλης που εισέρχεται στις ΗΠΑ, η κύρια ποσότητα της οποίας προέρχεται από το Μεξικό.
Πώς λειτουργούν οι δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο και πώς αντέδρασαν οι άλλες χώρες
Οι δασμοί ύψους 25% που επέβαλαν οι ΗΠΑ στον χάλυβα και το αλουμίνιο τέθηκαν σε ισχύ από τις 12 Μαρτίου.
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής χάλυβα στον κόσμο, με τον Καναδά, τη Βραζιλία και το Μεξικό να αποτελούν τους τρεις κυριότερους προμηθευτές τους.
Ο Καναδάς είναι επίσης ο βασικός προμηθευτής των ΗΠΑ σε αλουμίνιο, παρέχοντας περίπου το 60% της συνολικής ποσότητας που εισάγει η χώρα.
Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε για πρώτη φορά την επιβολή δασμών στον χάλυβα και το αλουμίνιο, δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν εξαιρέσεις.
Στις 11 Μαρτίου, ο Αμερικανός πρόεδρος απείλησε ότι θα διπλασιάσει τους δασμούς που έχουν επιβληθεί στις εισαγωγές μετάλλων από τον Καναδά ως απάντηση στην απόφαση της Οτάβα να αυξήσει τη χρέωση για τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας σε τρεις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, ως αντίποινα για άλλους αμερικανικούς δασμούς.
Ο Τραμπ εγκατέλειψε το σχέδιο αυτό μόλις λίγες ώρες πριν η αύξηση αυτή τεθεί σε ισχύ, αφότου ο Καναδάς συμφώνησε να αναβάλλει την πρόσθετη χρέωση στην ενέργεια.
Λίγες ώρες αφότου τέθηκαν σε ισχύ οι δασμοί των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ανταποδοτικούς δασμούς σε αμερικανικά αγαθά συνολικής αξίας 22 δισ. ευρώ. Οι εν λόγω δασμοί πρόκειται να τεθούν σε ισχύ σταδιακά, με το πρώτο κύμα να εφαρμόζεται την 1η Απριλίου και το δεύτερο να ακολουθεί την 13η Απριλίου. Θα καλύπτουν μία ευρεία γκάμα προϊόντων που κυμαίνονται «από πλοία ως ουίσκι και μοτοσικλέτες», πέραν των προϊόντων χάλυβα και αλουμινίου, όπως οι σωλήνες, τα κουφώματα και το αλουμινόχαρτο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι «λυπάται βαθιά για το μέτρο αυτό». Οι δασμοί «πλήττουν τις επιχειρήσεις και ακόμα περισσότερο τους καταναλωτές», πρόσθεσε.
Ο Καναδάς από την πλευρά του ανακοίνωσε ότι θα επιβληθούν αμοιβαίοι δασμοί 25% σε πρόσθετα αμερικανικά αγαθά αξίας 20 δισ. δολαρίων (29,8 δισ. καναδικών δολαρίων) από τις 13 Μαρτίου.
Ο Καναδός υπουργός Οικονομικών Ντομινίκ Λεμπλάν δήλωσε ότι οι εν λόγω δασμοί θα περιλαμβάνουν προϊόντα χάλυβα αξίας 12,6 δισ. καναδικών δολαρίων, αθλητικού εξοπλισμού, υπολογιστές και είδη χυτοσίδηρου. Προειδοποίησε ότι θα μπορούσαν να επιβληθούν πρόσθετοι δασμοί εάν οι ΗΠΑ επεκτείνουν τους δασμούς που έχουν επιβάλλει στον χάλυβα και στο αλουμίνιο και σε άλλα προϊόντα που περιέχουν μέταλλα.
Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας σημείωσε ότι η χώρα του θα λάβει «όλα τα απαραίτητα μέτρα» προκειμένου να διασφαλίσει τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της, τονίζοντας παράλληλα ότι οι αμερικανικοί δασμοί παραβιάζουν τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, ανέφερε από την πλευρά του ότι η χώρα θα υιοθετήσει μια «ρεαλιστική προσέγγιση» όσον αφορά τους αμερικανικούς δασμούς, στο πλαίσιο των ευρύτερων συνομιλιών που διεξάγει το Λονδίνο με την κυβέρνηση Τραμπ. «Διαπραγματευόμαστε μια οικονομική συμφωνία που καλύπτει και θα περιλαμβάνει δασμούς αν επιτύχουμε, αλλά διατηρούμε όλες τις επιλογές στο τραπέζι», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Τραμπ είχε προαναγγείλει ανακοινώσει δασμούς 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο το 2018, κατά την πρώτη θητεία του στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, στη συνέχεια μετά από διαπραγματεύσεις εξαιρέθηκαν αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων η Αυστραλία, ο Καναδάς και το Μεξικό. Παρά τις εξαιρέσεις εκείνες, οι δασμοί αύξησαν τη μέση τιμή του χάλυβα και του αλουμινίου στις ΗΠΑ κατά 2,4% και 1,6% αντίστοιχα, σύμφωνα με την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ.
Τι ισχύει με τους άλλους δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη επιβάλλει δασμούς 25% σε άλλα αγαθά που εισάγουν οι ΗΠΑ από τους γείτονές τους, τον Καναδά και το Μεξικό.
Αυτοί οι δασμοί επρόκειτο να επιβληθούν αρχικά στις 4 Φεβρουαρίου αλλά αναβλήθηκαν για έναν μήνα προκειμένου να διενεργηθούν διαπραγματεύσεις. Τελικά, δασμοί ύψους 25% τέθηκαν σε ισχύ στις 4 Μαρτίου, καθώς και δασμοί 10% στις εισαγωγές ενέργειας από τον Καναδά.
Στις 5 Μαρτίου, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι εξαιρούνται των δασμών για έναν μήνα τα αυτοκίνητα που κατασκευάζονται στη Βόρεια Αμερική και συμμορφώνονται με την ισχύουσα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου της ηπείρου, γνωστή και ως συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (USMCA).
Αυτή η συμφωνία, την οποία διαπραγματεύτηκε ο Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του στον Λευκό Οίκο, καθορίζει τι ποσοστό ενός αυτοκινήτου πρέπει να κατασκευάζεται σε κάθε χώρα προκειμένου να υπόκειται στη συμφωνία αδασμολόγητων προϊόντων.
Οι δασμοί σε Καναδά και Μεξικό έχουν εγείρει φόβους ότι επίκεινται σημαντικές επιπτώσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία. Διάφορα εξαρτήματα συνήθους διακινούνται αρκετές φορές μεταξύ ΗΠΑ, Μεξικού και Καναδά μέχρι την τελική συναρμολόγηση ενός οχήματος.
Οι μετοχές των κορυφαίων αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών σημείωσαν άνοδο μετά την ανακοίνωση των δασμών.
Στις 6 Μαρτίου ο Τραμπ διεύρυνε τις δασμολογικές εξαιρέσεις ώστε να συμπεριλάβουν και άλλα αγαθά που υπόκειται στη συμφωνία USMCA. Επί του παρόντος η εν λόγω συμφωνία καλύπτει προϊόντα όπως τηλεοράσεις, συσκευές κλιματισμού, τρόφιμα όπως το αβοκάντο και το μοσχάρι, σύμφωνα με ανάλυση της εταιρείας Trade Partnership Worldwide.
Ο Τραμπ μείωσε επίσης τους δασμούς στην ποτάσα -βασικό συστατικό για τα λιπάσματα που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί αγρότες- από το 25% στο 10%.
Η απάντηση του Καναδά
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό χαρακτήρισε τους δασμούς «πολύ ανόητους» και κατηγόρησε τον Ντόναλντ Τραμπ ότι επιδιώκει «την ολοκληρωτική κατάρρευση της καναδικής οικονομίας [προκειμένου να] διευκολύνει την προσάρτησή μας».
Πρόσθεσε ότι ο Καναδάς θα στοχεύσει άμεσα αμερικανικές εισαγωγές ύψους 30 δισ. καναδικών δολαρίων (21 δισ. δολαρίων) και επιπλέον αγαθά αξίας 125 δισ. καναδικών δολαρίων σε διάστημα 21 ημερών.
Μετά την απόφαση του Τραμπ να εξαιρέσει από τους εν λόγω δασμούς περισσότερα καναδικά αγαθά, ο Καναδός υπουργός Οικονομικών Λεμπάν δήλωσε ότι η χώρα του θα καθυστερήσει την επιβολή του δεύτερου γύρου των ανταποδοτικών δασμών.
Όμως, δεν είναι σαφές τι θα συμβεί τώρα, μετά την απάντηση του Καναδά στους δασμούς των ΗΠΑ σε χάλυβα και αλουμίνιο. Καναδοί αξιωματούχοι πρόκειται να συναντηθούν με τον Αμερικανό υπουργό Εμπορίου Λούτνικ στις 13 Μαρτίου, και ενδεχομένως να ξεκαθαρίσει κάπως το τοπίο.
Ωστόσο, ο Τριντό δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο συμμάχων στο προσεχές μέλλον δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Ο διάδοχός του -ο επερχόμενος πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ- έχει επίσης επικρίνει την πολιτική δασμών του Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς τους «αδικαιολόγητους», και δεσμεύθηκε ότι «στο εμπόριο, όπως και στο χόκεϊ, ο Καναδάς θα νικήσει».
Ο πρωθυπουργός του Οντάριο, Νταγκ Φονρτ, δήλωσε ότι θα επιβάλλει προσαύξηση 25% στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τον Καναδά στις αμερικανικές πολιτείες του Μίσιγκαν, της Νέας Υόρκης και της Μινεσότα, ως αντίποινα για τους δασμούς.
Αλλά οι απειλές αυτές «πάγωσαν» μετά την απειλή του Τραμπ να διπλασιάσει τους δασμούς στις εισαγωγές καναδικού χάλυβα και αλουμινίου.
Η «απάντηση» του Μεξικού
Το Μεξικό ανέστειλε επίσης την εφαρμογή των ανταποδοτικών δασμών του σε αμερικανικά αγαθά στο πλαίσιο της αρχικής παύσης ενός μήνα.
Η πρόεδρος της χώρας, Κλαούδια Σέινμπαουμ, προέτρεψε τους Μεξικανούς να «παραμείνουν ψύχραιμοι» απέναντι στις απειλές Τραμπ, επιμένονται ότι «οι πιο ψύχραιμοι θα επικρατήσουν».
Επίσης, συμφώνησε να αναπτύξει στρατό 10.000 ανδρών στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού προκειμένου να αντιμετωπιστεί το λαθρεμπόριο.
Όμως, μετά τη θέση σε ισχύ των αμερικανικών δασμών στις 4 Μαρτίου, δήλωσε ότι η απόφαση των ΗΠΑ είναι «αδικαιολόγητη» και δεσμεύθηκε να απαντήσει «με δασμολογικά και μη δασμολογικά μέτρα».
Ωστόσο, πριν αυτά τα μέτρα τεθούν σε ισχύ, ο Τραμπ ανακοίνωσε τις παραχωρήσεις των ΗΠΑ όσον αφορά τα αυτοκίνητα και μια σειρά άλλων αγαθών, κίνηση που χαιρέτισε η Σέινμπαουμ.
Ο δε Τραμπ, σε αντίθεση με τις πολύ επικριτικές δηλώσεις του σχετικά με τον Καναδό πρωθυπουργό Τριντό, έχει επαινέσει την πρόεδρο του Μεξικού Σέινμπαουμ, χαρακτηρίζοντας τη μεταξύ τους σχέση «πολύ καλή».
Η περίπτωση της Κίνας
Όσον αφορά την Κίνα, στις 4 Φεβρουαρίου οι ΗΠΑ επέβαλλαν δασμούς 10% σε όλα τα εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα. Στη συνέχεια ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα εξαιρεθούν αγαθά με αξία μικρότερη των 80 δολαρίων.
Στις 10 Φεβρουαρίου, η Κίνα απάντησε επιβάλλοντας και αυτή δασμούς, συμπεριλαμβανομένου φόρου 10%-15% σε ορισμένα αγροτικά προϊόντα των ΗΠΑ.
Το Πεκίνο έχει βάλει επίσης στο στόχαστρό του τους τομείς αεροπλοΐας, άμυνας και τεχνολογίας των ΗΠΑ, προσθέτοντας εταιρείες των ανωτέρω κλάδων στη «λίστα των αναξιόπιστων οντοτήτων» και θέτοντας σε εφαρμογή ελέγχους στις εξαγωγές.
Οι ΗΠΑ διπλασίασαν τους δασμούς στο 20% στις 4 Μαρτίου.
Η Κίνα κάλεσε τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στο τραπέζι του διαλόγου με το Πεκίνο το συντομότερο.
«Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες… επιμείνουν να διεξάγουν έναν πόλεμο δασμών, ή οποιασδήποτε άλλης μορφής πόλεμο, η κινεζική πλευρά θα τις πολεμήσει μέχρι τέλους», προειδοποίησε ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Λιν Γιάν.
Σε ποια προϊόντα θα αυξηθούν οι τιμές
Όλες οι εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ υπόκεινται σε δασμούς 25%.
Τα προϊόντα της Κίνας με αξία άνω των 800 δολαρίων υπόκεινται σε δασμούς 20%.
Οι εισαγωγές από Μεξικό και Καναδά, που δεν εμπίπτουν στις εξαιρούμενες, υπόκεινται σε δασμούς 25%.
Τέλος, οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τον Καναδά στις ΗΠΑ κινδυνεύουν με δασμούς 10%, εξέλιξη που θα μπορούσε να επηρεάσει μια ευρεία γκάμα επιχειρήσεων.
Σημειώνεται ότι οι αμερικανικοί δασμοί στα πλυντήρια μεταξύ του 2018 και του 2023 αύξησαν τις τιμές των συγκεκριμένων προϊόντων κατά 34% σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία των ΗΠΑ. Οι τιμές μειώθηκαν μόλις ήρθησαν οι δασμοί.
Τι θα ισχύσει για Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρώπη
Οι ΗΠΑ δεν έχουν ανακοινώσει μέχρι σήμερα στοχευμένες κυρώσεις σε βάρος του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Βρετανία εξάγει φαρμακευτικά προϊόντα, αυτοκίνητα και επιστημονικό εξοπλισμό στην Αμερική.
Ο υπουργός Εμπορίου, Τζόναθαν Ρέινολντς δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διαπραγματεύεται μια ευρύτερη οικονομική συμφωνία με τις ΗΠΑ προκειμένου να αποφύγει τους δασμούς, ωστόσο δεν έχουν ανακοινωθεί περισσότερες λεπτομέρειες.
Κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι θα ανακοινώσει «πολύ σύντομα» συγκεκριμένες κυρώσεις για τα αγαθά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Θα είναι ύψους 25% σε γενικές γραμμές και θα αφορούν τα αυτοκίνητα και όλα τα άλλα αγαθά», πρόσθεσε.
Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την ΕΕ ανήλθε το 2024 στα 213 δισ. δολάρια - κάτι που ο Τραμπ είχε χαρακτηρίσει παλαιότερα «θηριώδες».
Τότε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι δηλώσει ότι θα αντιδράσει «αποφασιστικά και άμεσα σε αδικαιολόγητους δασμούς». Σημειώνεται ότι στο παρελθόν η ΕΕ είχε επιβάλλει δασμούς στις αμερικανικές εταιρείες Harley Dabidson και Jack Daniel's.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
