Η ενεργειακή και κλιματική κρίση, μαζί με την αυξανόμενη ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη, αναδιαμορφώνουν ραγδαία τον ελληνικό τουριστικό τοπίο. Τόσο οι μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες όσο και τα μικρότερα καταλύματα, αναγκάζονται πια να επανεξετάσουν τη λειτουργική τους στρατηγική. Η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και η υιοθέτηση έξυπνων, ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών, αποτελούν πλέον προτεραιότητα.
Τα οφέλη, ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο στην προστασία του περιβάλλοντος ή στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Η ουσιαστική μείωση του λειτουργικού κόστους, η αναβάθμιση των υποδομών και η προσέλκυση ταξιδιωτών με οικολογική συνείδηση, διαμορφώνουν ένα νέο, ανθεκτικότερο οικονομικό μοντέλο για τον τουριστικό κλάδο. Αυτό το μοντέλο δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις μαζικές αφίξεις, αλλά ενισχύει τη σταθερότητα σε περιόδους κρίσεων ή ενεργειακών διακυμάνσεων.
Αξιοσημείωτη είναι η συμβολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ομάδας Ερευνών Κτιριακού Περιβάλλοντος, που μελετούν και προωθούν τρόπους αναβάθμισης των υφιστάμενων τουριστικών κτιρίων σε «πράσινες», οικονομικές και ενεργειακά αποδοτικές υποδομές.
Σύμφωνα με τον ερευνητή του ΕΚΠΑ, δρ. Βασίλη Ντούρο, Φυσικό Δομημένου Περιβάλλοντος, η μετάβαση του τουρισμού σε πράσινες πρακτικές συνιστά και ευκαιρία εκσυγχρονισμού: «Σήμερα, η τεχνολογία επιτρέπει να μειώσουμε την ενεργειακή κατανάλωση σε ένα ξενοδοχείο κατά 72%, αγγίζοντας τα 120 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο ετησίως, σύμφωνα με το πρότυπο του παθητικού κτιρίου (από 430 κιλοβατώρες που είναι ο μέσος όρος)». Μια τέτοια αλλαγή συνεπάγεται εξοικονόμηση περίπου 30 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο ετησίως, ποσό ιδιαίτερα σημαντικό για μεγάλες τουριστικές μονάδες.
Επίκεντρο οι παρεμβάσεις σε ψύξη και φωτισμό
Τα στοιχεία από επιστημονικές έρευνες καταδεικνύουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του ανθρακικού αποτυπώματος στα ξενοδοχεία οφείλεται στην ψύξη και τον φωτισμό. Εκεί και πρέπει να επικεντρωθούν οι πρώτες παρεμβάσεις. Η αντικατάσταση των λαμπτήρων με LED, η χρήση αισθητήρων και ο έξυπνος προγραμματισμός φωτισμού επιφέρουν γρήγορα αποτελέσματα με μικρό κόστος. Ωστόσο, για ψύξη και θέρμανση, που αντιστοιχούν σχεδόν στο 50% της ενεργειακής κατανάλωσης, απαιτούνται ουσιαστικότερες δομικές αλλαγές, όπως η ενίσχυση του κελύφους με θερμομόνωση και η αποφυγή θερμογεφυρών.
Προτεραιότητα η πράσινη μετάβαση για τα ελληνικά ξενοδοχεία
Η περιβαλλοντική προστασία αποτελεί πια στρατηγικό στόχο για τον ξενοδοχειακό κλάδο της χώρας. Όπως επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Μαρινάκος, Αντιπρόεδρος της ΠΟΞ και Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού του ΠΑΔΑ, το 2024 οι συνολικές επενδύσεις στα ελληνικά ξενοδοχεία ξεπέρασαν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ - με το 20% να αφορά έργα ενεργειακής αναβάθμισης όπως φωτοβολταϊκά, αντλίες θερμότητας και «έξυπνα» συστήματα διαχείρισης. Παρά ταύτα, μόλις το 32% των ξενοδοχείων παρακολουθεί συστηματικά την κατανάλωση νερού, ενώ μόνο το 25% εφαρμόζει πολιτική ανακύκλωσης. Η κλιματική κρίση και η έλλειψη πόρων, ειδικά στα νησιά, καθιστούν τη βιωσιμότητα επιτακτική.
Ένα σημαντικό βήμα είναι το επικείμενο νέο σύστημα κατάταξης ξενοδοχείων βάσει περιβαλλοντικών επιδόσεων, που σχεδιάζει το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος, σε συνεργασία με το ΤΕΕ και το Υπουργείο Τουρισμού.
Το παράδειγμα της φοιτητικής Εστίας ΕΚΠΑ και η έρευνα
Το ΕΚΠΑ δεν περιορίζεται στη θεωρητική γνώση, αλλά εφαρμόζει καινοτόμες πρακτικές, όπως στο ευρωπαϊκό έργο ProGETonE. Υπό την επιστημονική εποπτεία της καθηγήτριας Μαργαρίτας Νίκης Ασημακοπούλου, προχωρά στη ριζική ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση της φοιτητικής Εστίας. Όπως επισημαίνει ο δρ. Ντούρος, «η κατανάλωση ενέργειας μετά την ανακαίνιση προβλέπεται σχεδόν μηδενική, ενώ συνδυάζεται λειτουργικότητα, αρχιτεκτονική αρτιότητα και κοινωνική συμπερίληψη».
Η κ. Ασημακοπούλου συμπληρώνει ότι «η αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος αποτελεί διττή πρόκληση για την έρευνα και την εκπαίδευση των νέων επιστημόνων. Η ορθολογική χρήση ενέργειας και η περιβαλλοντική συνείδηση είναι καθοριστικοί παράγοντες, όχι μόνο για τις νέες κατασκευές αλλά και για τις υφιστάμενες μονάδες, οι οποίες καλούνται να προσαρμοστούν στους κανονισμούς και να εκπαιδεύσουν τους χρήστες τους».
Κλιματική αλλαγή: Πραγματικότητα και προσαρμογή του τουρισμού
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα που επηρεάζει άμεσα την ελληνική τουριστική βιομηχανία. Σε πολλές περιοχές, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και οι συχνοί καύσωνες δύνανται να πλήξουν την ελκυστικότητα παραδοσιακών καλοκαιρινών προορισμών. Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, η παράταση της ζεστής περιόδου μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, ειδικά για ορεινά θέρετρα. Το «δίπτυχο ήλιος-θάλασσα» βρίσκεται πλέον μπροστά σε νέες προκλήσεις, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι κινήσεις για προσαρμογή των τουριστικών υποδομών.
Πολλά υπάρχοντα ξενοδοχεία, ειδικά στις θερμότερες περιοχές, χαρακτηρίζονται από χαμηλή ενεργειακή απόδοση και υψηλό κόστος λειτουργίας. Ωστόσο, η εικόνα αυτή αλλάζει: Η ετήσια έκθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας δείχνει ότι στα νέα ή ριζικά ανακαινισμένα κτίρια προσωρινής διαμονής η κατανάλωση ενέργειας έχει μειωθεί έως και 50%, ενώ η συμβολή της ηλιακής ενέργειας φτάνει ήδη το 35%.
Η επιτάχυνση της αλλαγής είναι απαραίτητη. Οι ευρωπαϊκοί στόχοι για μείωση εκπομπών ως το 2030 και κλιματική ουδετερότητα ως το 2050 δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Όπως επισημαίνει ο δρ. Ντούρος, «κάθε χρόνος καθυστέρησης αυξάνει το κόστος και μειώνει την ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού». Τα χρηματοδοτικά εργαλεία που διαθέτουν τα υπουργεία Τουρισμού και Περιβάλλοντος, καθώς και η ΕΕ, προσφέρουν στήριξη τόσο στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου όσο και στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των καταλυμάτων. Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά οι λύσεις υπάρχουν — αρκεί να δράσουμε άμεσα.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
