Η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε την Πέμπτη κυρώσεις σε τέσσερις δικαστές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), σε μια άνευ προηγουμένου αντίδραση για το έργο του δικαστηρίου σχετικά με την έκδοση εντάλματος σύλληψης κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Η Ουάσιγκτον έκρινε πως οι διαδικασίες που κίνησαν σε βάρος αμερικανών στρατιωτικών και μελών της εκτελεστικής εξουσίας του Ισραήλ είναι «έκνομες» και «πολιτικοποιημένες», κίνηση που αποδοκίμασε αμέσως ο διεθνής θεσμός με έδρα τη Χάγη.
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν –απαγόρευση εισόδου στην αμερικανική επικράτεια, πάγωμα πόρων που τυχόν διαθέτουν σε αμερικανική δικαιοδοσία– στοχοποιούν κατά κανόνα πρόσωπα οι αρχές των ΗΠΑ θεωρούν πως ενέχονται σε εγκλήματα ή ηγέτες χωρών που η αμερικανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει εχθρικά, σπάνια δικαστικούς.
«Δεν πήραμε αυτή την απόφαση ελαφρά. Αντανακλά τη σοβαρή απειλή που εγείρει η πολιτικοποίηση και η κατάχρηση εξουσίας του ΔΠΔ», υποστήριξε το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του.
«Αυτά τα τέσσερα πρόσωπα συμμετείχαν ενεργά σε έκνομες και ανυπόστατες ενέργειες του ΔΠΔ με στόχο τις ΗΠΑ και στενό σύμμαχό μας», το Ισραήλ, πρόσθεσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου «ευχαρίστησε» σήμερα τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ για την κίνηση αυτή.
«Ευχαριστώ πρόεδρε Τραμπ και υπουργέ Εξωτερικών (των ΗΠΑ Μάρκο) Ρούμπιο για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος των πολιτικοποιημένων δικαστών του ΔΠΔ. Υπερασπιστήκατε δίκαια το δικαίωμα του Ισραήλ, των ΗΠΑ και όλων των δημοκρατιών να αμύνονται έναντι της βάρβαρης τρομοκρατίας», τόνισε ο επικεφαλής της ισραηλινής κυβέρνησης, όπως ανέφερε το γραφείο του μέσω X.
Οι δυο από τους δικαστές στο στόχαστρο, ο Σόλομι Μπαλούνγκι Μπόσα και η Λους δελ Κάρμεν Ιμπάνιες Καράνσα, χειρίστηκαν έρευνες του ΔΠΔ για φερόμενα εγκλήματα πολέμου αμερικανών στρατιωτικών στο Αφγανιστάν.
Οι άλλες δύο, η Ρέινε Αλαπίνι Γκανσού και η Μπέτι Χόλερ, ενέκριναν την έκδοση από το ΔΠΔ ενταλμάτων σύλληψης του ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου και του πρώην υπουργού Άμυνας της κυβέρνησής του Γιοάβ Γκάλαντ για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι δυο δικάστριες έκριναν πως υπήρχαν «εύλογες αιτίες» που τεκμηρίωναν τις υποψίες για τη διάπραξή τους.
Τον Φεβρουάριο ήδη η Ουάσιγκτον επέβαλε κυρώσεις σε βάρος του εισαγγελέα του ΔΠΔ Καρίμ Χαν, ο οποίος κίνησε τη διαδικασία σε βάρος του ισραηλινού πρωθυπουργού. Ο εισαγγελέας έκτοτε έχει αποχωρήσει προσωρινά από το αξίωμα, εξαιτίας φερόμενης ανάρμοστης συμπεριφοράς.
Προσπάθεια υπονόμευσης της ανεξαρτησίας του ΔΠΔ
Άμεση ήταν η απάντηση του Δικαστηρίου, το οποίο σε ανακοίνωσή του κάνει λόγο για μια προσπάθεια υπονόμευσης της ανεξαρτησίας του από τον Αμερικανό πρόεδρο.
«Τα μέτρα αυτά αποτελούν ξεκάθαρη απόπειρα επίθεσης στην ανεξαρτησία διεθνούς δικαστικού θεσμού ο οποίος ενεργεί με εντολή των 125 χωρών μελών του από όλο τον κόσμο», ήταν η αντίδραση του ΔΠΔ με δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε.
Το ΔΠΔ «υποστηρίζει πλήρως το προσωπικό του και θα συνεχίσει το έργο του χωρίς να αφεθεί να αποθαρρυνθεί», πρόσθεσε.
«Η στοχοποίηση αυτών που εργάζονται για να αποδοθεί δικαιοσύνη δεν βοηθά σε τίποτα τους αμάχους που έχουν πιαστεί στην παγίδα ένοπλων συρράξεων. Το μόνο που κάνει είναι να ενθαρρύνει αυτούς που πιστεύουν ότι μπορούν να δρουν με απόλυτη ατιμωρησία», πρόσθεσε.
Για τη Λιζ Ίβενσον, της μη κυβερνητικής οργάνωσης Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW), οι κυρώσεις της Ουάσιγκτον σκοπό έχουν «να αποτρέψουν το ΔΠΔ από την απόδοση ευθυνών για τα σοβαρά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη τη στιγμή που οι ισραηλινές φρικαλεότητες πολλαπλασιάζονται στη Γάζα», σε πολλές περιπτώσεις «με τη συνέργεια των ΗΠΑ».
Οι κυρώσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται για να «τερματιστούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι να τιμωρούνται αυτοί που επιδιώκουν να αποδοθεί δικαιοσύνη για τα πιο σοβαρά εγκλήματα», πρόσθεσε.
Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε το Ισραήλ είναι μέλη του ΔΠΔ, μόνιμου δικαστηρίου αρμόδιου για να ασκεί διώξεις και να δικάζει κατηγορούμενους για εγκλήματα γενοκτονίας, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Δεν αναγνωρίζουν έτσι πως έχει δικαιοδοσία να ασκεί διώξεις σε βάρος υπηκόων τους.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, το ΔΠΔ και ειδικά η τότε εισαγγελέας του Φατού Μπενσουντά είχαν βρεθεί στο στόχαστρο αμερικανικών κυρώσεων. Ο Τζο Μπάιντεν προχώρησε στην άρση τους λίγο καιρό αφότου ανέλαβε την εξουσία το 2021.
Τι είναι το ΔΠΔ
Το δικαστήριο ιδρύθηκε το 2002 με σκοπό τη δίωξη εγκλημάτων πολέμου, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονίας και εγκλημάτων επιθετικότητας, όταν τα κράτη μέλη δεν είναι πρόθυμα ή είναι αδύναμα να το πράξουν τα ίδια. Μπορεί να διώξει εγκλήματα που διαπράττονται από υπηκόους κρατών μελών ή στο έδαφος κρατών μελών από άλλους φορείς. Έχει 125 κράτη μέλη. Ο προϋπολογισμός του δικαστηρίου για το 2025 είναι περίπου 195 εκατομμύρια ευρώ (202 εκατομμύρια δολάρια).
Τι ερευνά το Δικαστήριο
Το ΔΠΔ διεξάγει έρευνες από τα παλαιστινιακά εδάφη έως την Ουκρανία και αφρικανικά κράτη όπως η Ουγκάντα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και η Κένυα, τη Βενεζουέλα, τη Λατινική Αμερική και τη Μιανμάρ και τις Φιλιππίνες στην Ασία. Αναφέρει ότι έχουν εκδικαστεί 32 υποθέσεις ενώπιον του δικαστηρίου, με ορισμένες να έχουν περισσότερους από έναν υπόπτους. Οι δικαστές του ΔΠΔ έχουν εκδώσει τουλάχιστον 60 εντάλματα σύλληψης.
Πόσα άτομα έχει καταδικάσει το δικαστήριο
Οι δικαστές του ΔΠΔ έχουν εκδώσει 11 καταδίκες και τέσσερις απαλλαγές. Είκοσι ένα άτομα κρατούνται στο κέντρο κράτησης του ΔΠΔ στη Χάγη και έχουν εμφανιστεί ενώπιον του δικαστηρίου, ενώ 31 άτομα παραμένουν ελεύθερα. Οι κατηγορίες εναντίον επτά ατόμων έχουν αποσυρθεί λόγω του θανάτου τους.
Από τις 11 καταδίκες, μόνο έξι αφορούσαν τα βασικά εγκλήματα του δικαστηρίου, τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι υπόλοιπες αφορούσαν εγκλήματα όπως η παραποίηση μαρτύρων. Οι έξι καταδικασμένοι άνδρες ήταν όλοι ηγέτες αφρικανικών πολιτοφυλακών από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Μάλι και την Ουγκάντα. Οι ποινές φυλάκισης κυμαίνονταν από εννέα έως 30 χρόνια. Η μέγιστη δυνατή ποινή είναι η ισόβια κάθειρξη.
Ποια είναι η λίστα ενταλμάτων σύλληψης του Δικαστηρίου
Ο πρώην πρόεδρος των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε, συνελήφθη στις 11 Μαρτίου βάσει εντάλματος σύλληψης του ΔΠΔ. Οι εισαγγελείς τον κατηγορούν ότι σχημάτισε και όπλισε ομάδες θανάτου που θεωρούνται υπεύθυνες για τη δολοφονία χιλιάδων φερόμενων ως χρηστών και εμπόρων ναρκωτικών κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του. Ο Ντουτέρτε έχει δηλώσει ότι αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη για τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» καθώς προετοιμάζεται για τη νομική μάχη.
Άλλοι αξιοσημείωτοι «ύποπτοι» του ΔΠΔ είναι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος κατηγορείται ότι είναι ποινικά υπεύθυνος για πράξεις όπως δολοφονίες, διώξεις και χρήση λιμού ως όπλο πολέμου στη σύγκρουση στη Γάζα, και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, κατηγορούμενος για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απαγωγής εκατοντάδων παιδιών από την Ουκρανία.
Τόσο το Ισραήλ όσο και η Ρωσία έχουν επανειλημμένα αρνηθεί ότι οι δυνάμεις τους έχουν διαπράξει φρικαλεότητες στη Γάζα και την Ουκρανία αντίστοιχα και έχουν υποστηρίξει ότι το ΔΠΔ δεν έχει δικαιοδοσία πάνω τους.
Όταν εξέδωσε το ένταλμα σύλληψης κατά του Νετανιάχου, το ΔΠΔ εξέδωσε επίσης ένταλμα σύλληψης του στρατιωτικού διοικητή της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντέιφ, ο θάνατος του οποίου επιβεβαιώθηκε μετά την έκδοση του εντάλματος.
Ο εισαγγελέας του ΔΠΔ έχει επίσης ζητήσει εντάλματα σύλληψης για ανώτερους ηγέτες του Αφγανιστάν και της Μιανμάρ, αλλά αυτά δεν έχουν εγκριθεί επίσημα από τους δικαστές.
Ποιες χώρες δεν είναι μέλη του Δικαστηρίου
Παρόλο που το δικαστήριο υποστηρίζεται από πολλά μέλη των Ηνωμένων Εθνών και την Ευρωπαϊκή Ένωση, άλλες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ρωσία δεν είναι μέλη, υποστηρίζοντας ότι το ΔΠΔ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για πολιτικά υποκινούμενες διώξεις.
Η Μιανμάρ δεν είναι μέλος του δικαστηρίου, αλλά το 2018 και το 2019 οι δικαστές αποφάσισαν ότι το δικαστήριο έχει δικαιοδοσία για φερόμενα διασυνοριακά εγκλήματα που έλαβαν χώρα εν μέρει στο γειτονικό Μπαγκλαντές, μέλος του ΔΠΔ, όπως απελάσεις και διώξεις, και δήλωσαν ότι οι εισαγγελείς θα μπορούσαν να ξεκινήσουν επίσημη έρευνα.
Το Ισραήλ δεν είναι μέλος και δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του, αλλά τα παλαιστινιακά εδάφη έγιναν δεκτά ως κράτος μέλος του ΔΠΔ το 2015. Αυτό, σε συνδυασμό με μια απόφαση δικαστών, σημαίνει ότι το δικαστήριο μπορεί να εξετάσει πιθανά εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από μαχητές της Χαμάς στο Ισραήλ και από Ισραηλινούς στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι Φιλιππίνες δεν είναι επί του παρόντος μέλος του ΔΠΔ, αλλά ήταν μεταξύ 2011 και 2019, όταν η μονομερής αποχώρηση του Ντουτέρτε κατέστη οριστική. Σύμφωνα με το ιδρυτικό Καταστατικό της Ρώμης του 1998 του δικαστηρίου, ακόμη και αν ένα κράτος αποχωρήσει ως μέλος, διατηρεί τη δικαιοδοσία του για εγκλήματα που διαπράττονται εντός της δικαιοδοσίας του κατά την περίοδο της συμμετοχής του.
Τον Φεβρουάριο του 2025, ο Τραμπ ενέκρινε οικονομικές και ταξιδιωτικές κυρώσεις που στοχεύουν άτομα που εργάζονται σε έρευνες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για πολίτες των ΗΠΑ ή συμμάχους των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
