Συμπληρώνονται φέτος 51 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ένα γεγονός που σημάδεψε για πάντα την ιστορία του νησιού και τους ανθρώπους του. Εμβληματικό σύμβολο της τραγωδίας αποτέλεσε το ξενοδοχείο DOME στην Κερύνεια, το οποίο μετατράπηκε σε καταφύγιο για εκατοντάδες Ελληνοκύπριους, ζώντας εβδομάδες και μήνες εν μέσω αγωνίας και αβεβαιότητας. Το αναλυτικό ρεπορτάζ της DW αναδεικνύει άγνωστες μέχρι σήμερα πτυχές της δραματικής εκείνης περιόδου.
Από κοσμοπολίτικο θέρετρο, πεδίο μάχης
Το καλοκαίρι του 1974 η Κερύνεια, γνωστή για την εξωστρέφεια και τη ζωντάνια της, μετατράπηκε ξαφνικά σε επίκεντρο συγκρούσεων. Ξημερώματα 20ής Ιουλίου, τα τουρκικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στην ακτή Πέντε Μίλι, με αεροπορική και αλεξιπτωτιστική υποστήριξη – μια επιχείρηση που κατέληξε στην κατάληψη ολόκληρης της πόλης.
Το ξενοδοχείο DOME, το διασημότερο της πόλης, ορίστηκε αμέσως ως σημείο συγκέντρωσης για ξένους τουρίστες υπό την καθοδήγηση του ΟΗΕ και των ξένων πρεσβειών. Λίγο αργότερα, αποτέλεσε το μοναδικό καταφύγιο και για τους εγκλωβισμένους Ελληνοκύπριους που δεν κατάφεραν να εγκαταλείψουν την Κερύνεια.
Καταφύγιο επιβίωσης και διαχείριση της κρίσης
Οι πρώτες ώρες βρήκαν δεκάδες ξένους τουρίστες συγκεντρωμένους στο DOME. Τα βρετανικά μέσα χαρακτήριζαν ήδη την κατάσταση κρίσιμη, με το ξενοδοχείο να λειτουργεί ως προσωρινή ασπίδα χάρη σε λευκά σεντόνια στα μπαλκόνια και μία ζωγραφισμένη βρετανική σημαία στην οροφή για αποφυγή βομβαρδισμών.
Η επόμενη μέρα ήταν καθοριστική: πάνω από χίλιοι Ελληνοκύπριοι, με τη συνδρομή του ΟΗΕ, βρήκαν καταφύγιο στο ξενοδοχείο. Για την οργάνωση της διαμονής και της ασφάλειας συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή από τον διευθυντή Κώστα Ζαμπαρλούκο, τον λογιστή Κόκο Παντελίδη και διακεκριμένους πολίτες της πόλης. *«Έπρεπε να τύχει διαχείρισης μία πρωτοφανής κατάσταση»*, αναφέρουν αυτόπτες μάρτυρες.
Στρατιώτες χωρίς μονάδες και τραυματίες έφταναν καθημερινά. Ο οπλισμός καταστράφηκε, τα ρούχα κάηκαν, ενώ τα περιορισμένα αποθέματα τροφής διανεμήθηκαν με οργάνωση και αξιοπρέπεια από τα κελάρια του ξενοδοχείου.
Νύχτες φόβου και αβεβαιότητας
Με την πλήρη επικράτηση του τουρκικού στρατού στην περιοχή, το DOME περικυκλώθηκε. Οι έλεγχοι ήταν εξαντλητικοί και τρομοκρατούσαν τους εγκλείστους: *«Μας έκαναν πολύωρους ελέγχους ακόμα και μετά τα μεσάνυχτα. Τα ανήλικα παιδιά έκλαιγαν τρομοκρατημένα»*, θυμάται ο Κόκος Παντελίδης.
Εκατοντάδες άνδρες συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν είτε στα Άδανα είτε σε κέντρα κράτησης στη Λευκωσία, ενώ πολλοί δεν επέστρεψαν ποτέ, καταγράφοντας τα ονόματά τους στις μαύρες λίστες των αγνοούμενων.
Επιβίωση, ελπίδα κι αναγκαστικός αποχωρισμός
Μέσα στους φθινοπωρινούς μήνες τα αποθέματα τροφίμων εξαντλούνται. Ο Ερυθρός Σταυρός προμηθεύει το DOME, αλλά το φαγητό επαρκεί με δυσκολία. Οι έγκλειστοι αναγκάζονται να ζητήσουν βοήθεια ακόμη και από Τουρκοκύπριους πρώην συναδέλφους. *«Του είπα ότι στο DOME δεν είχαμε φαγητό και μου έδωσε κούτες με μπισκότα και ψωμιά»*, διηγείται χαρακτηριστικά ο Χαράλαμπος Χαραλάμπους.
Μέχρι τον Νοέμβριο το δράμα παίρνει διαστάσεις. Η υπόθεση των εγκλείστων φτάνει στον Τύπο και τελικά, στις 27 Νοεμβρίου, το ξενοδοχείο επισκέπτονται ο Γλαύκος Κληρίδης και ο Ραούφ Ντενκτάς. Ενόψει της επίσκεψης, διανεμήθηκαν διακόσια κοτόπουλα και χίλια αυγά, μια κίνηση περισσότερο για τις εντυπώσεις.
Οι αιχμάλωτοι ζήτησαν από τους ηγέτες κάτι απλό: να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Η απάντηση ήταν σαφής: *«Η επιστροφή στην Κερύνεια είναι αδύνατη. Η μόνη επιλογή είναι μεταφορά στον νότο»*. Έτσι, οι λίστες αναχώρησης ακόμη και για αυτούς που δίσταζαν, άρχισαν να μεγαλώνουν. Με συνεχείς βολές, απειλές και στερήσεις, η παραμονή εξελισσόταν σε εφιάλτη.
Η μαζική έξοδος ξεκίνησε στις αρχές Δεκεμβρίου. Οι περισσότεροι το περιγράφουν ως τον πιο οδυνηρό αποχαιρετισμό: *«Σε αυτές τις διαδρομές από το DOME στη Λευκωσία, αποχαιρετούσαμε για πάντα την Κερύνεια»*.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
