Βάσει των δημόσιων δηλώσεων, οι προοπτικές για μια νέα συμφωνία περιορισμού του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν φαίνεται να βελτιώνονται. Κορυφαίος σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει επιβεβαιώσει ότι το καθεστώς είναι διατεθειμένο να αποσύρει τα αποθέματά του σε υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο, να περιοριστεί σε ένα καθαρά ειρηνικό πρόγραμμα και να δεσμευτεί πως δεν θα αναπτύξει ποτέ πυρηνική βόμβα. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να αποδεχτούν τίποτα λιγότερο, μια πραγματικά αποτελεσματική συμφωνία θα απαιτήσει περισσότερα.
Οι διαπραγματευτές έχουν ήδη πραγματοποιήσει τέσσερις γύρους συνομιλιών. Αυτό είναι ενθαρρυντικό, αλλά υποδηλώνει επίσης ότι οι ΗΠΑ έχουν εγκαταλείψει το σχέδιο για μια ευρύτερη «μεγάλη συμφωνία» που θα περίμενε κανείς. Αν και κατά καιρούς Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν μιλήσει για την ανάγκη να αντιμετωπιστούν όλες οι κακόβουλες δραστηριότητες του Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων και της υποστήριξης σε περιφερειακές τρομοκρατικές ομάδες– και να «αποσυναρμολογηθεί πλήρως» το πυρηνικό του πρόγραμμα, είναι απίθανο οι Ιρανοί διαπραγματευτές να παρέμεναν στο τραπέζι αν τέτοια ζητήματα βρίσκονταν υπό συζήτηση. Οι συνομιλίες φαίνεται αντ' αυτού να επικεντρώνονται σε όσα προσέβλεπε το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης του 2015 (JCPOA): πώς να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητες εμπλουτισμού του Ιράν δεν θα οδηγήσουν σε πυρηνικό όπλο.
Το πρόβλημα είναι ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν σήμερα διαφέρει σημαντικά σε σχέση με δέκα χρόνια πριν. Τότε, οι περιορισμοί στον αριθμό των φυγοκεντρητών που μπορούσε να χρησιμοποιήσει το Ιράν και στα επίπεδα εμπλουτισμού του ουρανίου έδιναν στις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους την πεποίθηση ότι το καθεστώς θα χρειαζόταν τουλάχιστον έναν χρόνο για να επιτύχει το λεγόμενο «breakout» – δηλαδή να παράγει επαρκή ποσότητα ουρανίου εμπλουτισμένου σε επίπεδο οπλικής χρήσης για μια βόμβα.
Έκτοτε, το καθεστώς έχει κατασκευάσει και εγκαταστήσει χιλιάδες πιο προηγμένους φυγοκεντρητές και έχει αποκτήσει πολύτιμη εμπειρία στη λειτουργία τους. Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, χρησιμοποιώντας τα τρέχοντα αποθέματα, το Ιράν θα μπορούσε να παράγει αρκετό υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο για την κατασκευή όπλου σε λιγότερο από μία εβδομάδα. Ακόμα κι αν ξεκινούσε από το μηδέν, οι προηγμένοι φυγοκεντρητές του θα μπορούσαν πιθανότατα να επιτύχουν τον ίδιο στόχο σε λιγότερο από πέντε μήνες.
Αυτές οι δυνατότητες δεν είναι απαραίτητες για το ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα που υποστηρίζουν ότι επιδιώκουν οι Ιρανοί ηγέτες. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε νέα συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι όλοι οι προηγμένοι φυγοκεντρητές θα καταστραφούν ή θα απομακρυνθούν από τη χώρα. Ακόμη και ο αριθμός των φυγοκεντρητών πρώτης γενιάς που θα επιτρέπεται να διατηρηθούν, πρέπει να είναι αυστηρά περιορισμένος, ώστε το Ιράν να μην επιχειρήσει να αναπληρώσει την ποιοτική απώλεια με ποσοτική υπεροχή.
Λόγω του ιστορικού του καθεστώτος, θα χρειαστούν επιπλέον διασφαλίσεις. Οι Ιρανοί αξιωματούχοι θα πρέπει να επιλύσουν τις εκκρεμότητες με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) σχετικά με τις παλαιότερες προσπάθειές τους για την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου. Θα πρέπει επίσης να δεχθούν έλεγχο από Αμερικανούς ή Ευρωπαίους επιθεωρητές, πέραν των μηχανισμών της IAEA, τόσο για την επιβεβαίωση της συμμόρφωσης με τη συμφωνία όσο και για να αποδείξουν ότι δεν έχουν μεταφέρει φυγοκεντρητές ή υλικό σε άγνωστες εγκαταστάσεις.
Τέλος, ο Λευκός Οίκος δεν πρέπει να επαναλάβει το πιο σοβαρό σφάλμα της συμφωνίας του 2015, αποδεχόμενος χρονικά όρια στις υποχρεώσεις του Ιράν. Τέτοιες ρήτρες απλώς αναβάλλουν την απειλή από την κατασκευή μιας βόμβας. Οι περιορισμοί στον εμπλουτισμό πρέπει να είναι είτε αορίστου χρόνου είτε να επεκταθούν χρονικά, ώστε να είναι ουσιαστικά μόνιμοι.
Οι ηγέτες του Ιράν πρέπει να αναγνωρίσουν ότι τέτοιες παραχωρήσεις είναι προς το συμφέρον τους. Οποιαδήποτε νέα συμφωνία και οποιαδήποτε άρση αμερικανικών κυρώσεων πρόκειται να επιβιώσει και πέρα από την παρούσα κυβέρνηση, θα χρειαστεί να επικυρωθεί με διακομματικές πλειοψηφίες στο Κογκρέσο. Αυτό θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί ακόμη και αν η συμφωνία αποσκοπούσε στο να αποδομήσει πλήρως την πυρηνική υποδομή του Ιράν, να περιορίσει το πυραυλικό του οπλοστάσιο και να διακόψει τη στήριξη σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Μια πιο περιορισμένη συμφωνία θα πρέπει να είναι ακόμη πιο αυστηρή και αξιόπιστη.
Η κυβέρνηση αξίζει εύσημα για την προσπάθεια εξεύρεσης διπλωματικής λύσης που μπορεί να καθησυχάσει τις ανησυχίες για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Δεν θα πρέπει, όμως, να συμβιβαστεί με μια συμφωνία που δεν επιτυγχάνει αυτόν τον σκοπό.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
