Του Νικόλα Μπάρδη
Η Απείρανθος είναι αναμφίβολα ένα από τα πιο όμορφα, ιστορικά και παραδοσιακά χωριά της ορεινής Νάξου. Γενέτειρα σπουδαίων Ελλήνων, κοιτίδα πολιτισμού και θύλακας των τοπικών παραδόσεων, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να εμπνέει και να εκπέμπει φως, κρατώντας αναλλοίωτη την ταυτότητά της στο πέρας των χρόνων. Κάποτε το χωριό αριθμούσε περισσότερους από 1.500 κατοίκους, όμως σήμερα εκεί μένουν μόνιμα περίπου 600 κάτοικοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων ασχολούνται με τον τουρισμό. Οι κτηνοτροφικές ασχολίες μπήκαν παράμερα και οι κάτοικοι προσαρμόστηκαν στις σύγχρονες απαιτήσεις, αφού το χωριό τους αποκτά χρόνο με τον χρόνο ολοένα και περισσότερους επισκέπτες, αποτελώντας σημείο αναφοράς στην ενδοχώρα του νησιού.
Το γραφικό αυτό χωριό, που βρίσκεται χτισμένο σε υψόμετρο 570 με 640 μέτρων, ξεχωρίζει για τα κατάλευκα σπίτια, τις όμορφες εκκλησιές, τα ασβεστωμένα στενά με τις σκεπαστές στοές και τα πέντε μουσεία του! Στην καρδιά της Απεράθου βρίσκεται και η πλατεία του χωριού με τον αιωνόβιο πλάτανο, που προσφέρει παχύ ίσκιο και δροσιά τόσο στους κατοίκους, όσο και στους επισκέπτες. Ακόμη, το χωριό είναι γεμάτο καφενεία και ταβέρνες, όπου μπορείτε να κάνετε μία στάση, για να πάρετε δυνάμεις, και έπειτα να συνεχίσετε την περιπλάνηση στα όμορφα στενά και τους μαχαλάδες του χωριού. Οι ντόπιοι είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι, και θα σας ανοίξουν τα σπίτια και την καρδιά τους, γεγονός που θα σας κερδίσει από την πρώτη στιγμή. Μάλιστα, θα διακρίνετε μία ιδιαίτερη διάλεκτο που μιλούν εκεί, με παχύ «λ», που θυμίζει αρκετά αυτή των Σφακίων της Κρήτης.
Η ξεχωριστή αυτή ομιλία συνδέεται και με την προέλευση των κατοίκων της περιοχής, για την οποία υπάρχουν πολλές εκδοχές. Λόγω της ομοιότητας πολιτισμού, διαλέκτου, ηθών και εθίμων, ικανότητας στην ποίηση και μουσική με την Κρήτη, συγκεκριμένα τα Σφακιά και τα Ανώγεια, πιθανολογείται πως μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της Απειράνθου κατάγεται από εκεί. Πηγές από τις περιόδους της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας ενισχύουν αυτή την άποψη. Υπάρχει, όμως, και μία άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία οι κάτοικοι του χωριού κατάγονται από παράλια της Μικράς Ασίας, και αναφέρεται γύρω στα 1413 από τον περιηγητή Χριστόφορο Μπουοντελμόντι ως αξιοσημείωτο χωριό. Η Απείρανθος είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό του νησιού, μετά το Φιλώτι.
Η πρώτη ιστορική αναφορά του χωριού έγινε το 1420, όταν ο Ιταλός περιηγητής Κριστόφορο Μπουοντελμόντι το αναφέρει στο βιβλίο του “Liber insularum archipelagi”. Η ονομασία Απείρανθος θεωρείται νεότερη ονομασία του χωριού. Το όνομα δόθηκε λίγα χρόνια πριν την Επανάσταση του 1821. Κάποιοι θεωρούν ότι προέρχεται εκ της Περίνθου της Κωνσταντινούπολης, από την οποία και κατάγονταν αποδεδειγμένα οικιστές του χωριού που κατέφυγαν εκεί προκειμένου να αποφύγουν τις διώξεις των Τούρκων. Επειδή το όνομά του εκφέρεται σε λαϊκά κείμενα πάντοτε σε γενική πτώση, «Απεράθου», αναφέρεται ότι ιδιοκτήτης της περιοχής ήταν κάποιος Πέρανθος ή ήταν κάποιος Φράγκος στην καταγωγή, που είχε αυτήν την περιοχή ως φέουδο κατά τον Μεσαίωνα, και έφερε το όνομα Απέρανθος.
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, στην Απείρανθο υπάρχουν σήμερα πέντε μουσεία: το Αρχαιολογικό Μουσείο Απειράνθου, το Λαογραφικό Μουσείο, το Γεωλογικό Μουσείο, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο θα δείτε κυρίως ευρήματα της Κυκλαδικής Εποχής, δηλαδή της 3ης χιλιετίας π.Χ. Ανάμεσά τους οι επίκρουστες πλάκες της Κορφής τ' Αρωνιού. Ο ιερός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στη Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ στο χωριό από το 1964 λειτουργεί και η βιβλιοθήκη Νίκου Νικολάου Γλέζου με περίπου 26.000 τίτλους, γεγονός που την καθιστά μία από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα και είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Νίκου Γλέζου (αδερφού του Μανώλη Γλέζου), που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής στις 10-5-44.
Ήδη από το 1978 η Απείρανθος έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός. Το ορεινό αυτό χωριό είναι αναπτυγμένο γύρω από δύο Πύργους του 17ου αιώνα, που ανήκαν κάποτε σε Φράγκους μεγαλογαιοκτήμονες.
Ο ένας εξ αυτών είναι ο πύργος του Ζευγώλη. Ο οικισμός διατηρεί ακόμη την ενετική αρχιτεκτονική του, με τα στενά καλντερίμια τα οποία διαθέτουν καμάρες. Την οικονομική και καλλιτεχνική άνθηση των βυζαντινών χρόνων μαρτυρούν οι εκκλησίες με τα επάλληλα στρώματα τοιχογραφιών από την εποχή της Εικονομαχίας έως τον 13ο αιώνα. Σε μία από αυτές, την Αγία Κυριακή, οι παραστάσεις είναι ανεικονικές και απεικονίζουν πτηνά με κορδέλες στο λαιμό. Κατά την περιπλάνησή σας στο χωριό θα δείτε και πολλά ενετικά οικόσημα, που μαρτυρούν την πλούσια και μακραίωνη ιστορία του τόπου. Από τότε μέχρι και σήμερα το χωριό παραμένει στο επίκεντρο των εξελίξεων και σημείο αναφοράς του νησιού, ενώ η αγάπη των κατοίκων του είναι εμφανής όπου κι αν σταθείτε, γεγονός που το καθιστά ακόμη πιο όμορφο.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
