Πόσο επικίνδυνο είναι το λογισμικό της Palantir;

Η γερμανική αστυνομία και υπηρεσίες πληροφοριών δηλώνουν πρόθυμες να το χρησιμοποιήσουν. Οι επικριτές λένε ότι το χρηματοδοτούμενο από τη CIA λογισμικό παρακολούθησης έχει πολλά κενά ασφαλείας.Το λογισμικό παρακολούθησης που ονομάζεται Gotham, το οποίο αναπτύχθηκε από την αμερικανική εταιρεία Palantir, χαρακτηρίζεται ως ένα ολοκληρωμένο εργαλείο: γιγάντιες ποσότητες δεδομένων συγκεντρώνονται με αστραπιαία ταχύτητα.

Χρειάζονται μόνο λίγα δευτερόλεπτα για να ικανοποιηθεί η περιέργεια ενός αστυνομικού: όνομα, ηλικία, διεύθυνση, πρόστιμα, ποινικό μητρώο. Σε συνδυασμό με επιλεγμένα κινητά τηλέφωνα και το περιεχόμενο σαρωμένων καναλιών κοινωνικής δικτύωσης, ένα ολοκληρωμένο προφίλ οποιουδήποτε ατόμου εμφανίζεται σε μια στιγμή.

Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης (AI), το πρόγραμμα παρακολούθησης που αναπτύχθηκε από την αμερικανική εταιρεία τεχνολογίας φαίνεται να κάνει τα όνειρα της αστυνομίας και των υπηρεσιών πληροφοριών πραγματικότητα.

Τρία από τα 16 ομοσπονδιακά κρατίδια της Γερμανίας χρησιμοποιούν ήδη το Gotham: η Βαυαρία, η Έσση και η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Η Βάδη-Βυρτεμβέργη σχεδιάζει να το εφαρμόσει σύντομα.

Ωστόσο, σύμφωνα με υπερασπιστές της ιδιωτικής ζωής και οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων, συνοδεύεται από ένα μεγάλο πρόβλημα: Μαζί με όσους είναι ύποπτοι για έγκλημα, μπορεί επίσης να παγιδεύσει αθώους ανθρώπους.

Κίνδυνος για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση

Η γερμανική μη κερδοσκοπική ομάδα Society for Civil Rights (GFF) αντιτίθεται ριζικά στη χρήση προγραμμάτων όπως το Palantir. Γι' αυτό το λόγο υπέβαλε συνταγματική προσφυγή κατά της ανάλυσης δεδομένων μεγάλης κλίμακας στη Βαυαρία.

«Όποιος υποβάλλει καταγγελία ή είναι θύμα εγκλήματος ή ακόμα και τυχαίνει να βρίσκεται στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή, μπορεί να προσελκύσει την προσοχή της αστυνομίας μέσω αυτού του λογισμικού», δήλωσε η δικηγόρος της GFF, Φραντσίσκα Γκέρλιτς.

Σύμφωνα με την οργάνωση με έδρα το Βερολίνο, μια τέτοια απεριόριστη ανάλυση δεδομένων παραβιάζει το θεμελιώδες δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και το απόρρητο των τηλεπικοινωνιών, το οποίο κατοχυρώνεται στο γερμανικό σύνταγμα.

Όποιος εμφανίζεται στο ραντάρ της αστυνομίας μέσω αυτής της λεγόμενης εξόρυξης δεδομένων δεν γνωρίζει τίποτα γι' αυτό. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η αστυνομία στη Βαυαρία μπορεί να χρησιμοποιήσει το λογισμικό Palantir ακόμη και όταν δεν υπάρχει ένδειξη κινδύνου.

Με αυτόν τον τρόπο, αγνοούν τα πρότυπα που ισχύουν στη γειτονική Έσση μετά από μια επιτυχημένη συνταγματική προσφυγή από την GFF το 2023. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο δεν έχει ακόμη αποφανθεί για παρόμοια προσφυγή κατά του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας.

Το Chaos Computer Club επικρίνει το λογισμικό

Ο σύλλογος χάκερ Chaos Computer Club υποστηρίζει την συνταγματική προσφυγή κατά της Βαυαρίας. Η εκπρόσωπός του, Κονστάντσε Κουρτς, μίλησε για μια «έρευνα για το Palantir dragnet», στην οποία η αστυνομία συνέδεε ξεχωριστά αποθηκευμένα δεδομένα για πολύ διαφορετικούς σκοπούς από αυτούς που είχαν αρχικά προβλεφθεί.

«Αυτός είναι αρκετός λόγος για να μην γίνει αυτή η αυτοματοποιημένη μαζική ανάλυση ένα καθημερινό εργαλείο για την αστυνομία. Αλλά τα συλλεγόμενα δεδομένα καταλήγουν επίσης στο σκόπιμα αδιαφανές λογισμικό της αμερικανικής εταιρείας Palantir, από την οποία η αστυνομία θα εξαρτάται για χρόνια», δήλωσε η Κουρτς.

Η εταιρεία λογισμικού που ανήκει στον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Πίτερ Τιλ διέθεσε το λογισμικό της στη Βαυαρία το 2024. Στην Έσση, χρησιμοποιείται ήδη από το 2017. Ο επιχειρηματίας με γερμανικές ρίζες και νεοζηλανδική υπηκοότητα έχει τη φήμη ότι επιδιώκει αυταρχικούς στόχους και διατηρεί στενή επαφή με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον πολιτικό του κύκλο. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών και ο στρατός συνεργάζονται εδώ και καιρό με το πρόγραμμα Gotham.

Στη Γερμανία, το λογισμικό Palantir έχει διάφορες ονομασίες, όπως HessenData ή VeRA στη Βαυαρία - αρκτικόλεξο για την «πλατφόρμα έρευνας και ανάλυσης επικαλυπτόμενων συστημάτων».

Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς NDR και WDR, η αστυνομία είχε ήδη χρησιμοποιήσει το VeRA σε περίπου 100 περιπτώσεις μέχρι τον Μάιο του 2025.

Μία από αυτές ήταν η επίθεση στο ισραηλινό προξενείο στο Μόναχο τον Σεπτέμβριο του 2024. Ο αναπληρωτής πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών, Αλεξάντερ Πόιτς, εξήγησε ότι η αυτοματοποιημένη ανάλυση δεδομένων κατέστησε δυνατή την αναγνώριση των κινήσεων ορισμένων δραστών και την παροχή ακριβών συμπερασμάτων στους αστυνομικούς σχετικά με τις σχεδιαζόμενες ενέργειές τους.

«Έτσι, η αστυνομία του Μονάχου κατάφερε να πάρει τον έλεγχο της κατάστασης σχετικά γρήγορα και να την φέρει σε πέρας», δήλωσε ο Πόιτς στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα MDR. Ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας ανέφερε ότι η αμερικανική εταιρεία είχε λάβει απεριόριστη πρόσβαση στα αρχεία δεδομένων της βαυαρικής αστυνομίας για τη συγχώνευση των συστημάτων.

Ο πηγαίος κώδικας του υπολογιστή αποθηκεύεται σε διακομιστές στη Γερμανία. Ωστόσο, οι επικριτές επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα αντίγραφα θα βρουν τον δρόμο τους προς τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης.

«Η ψηφιακή πολιτική είναι πολιτική ισχύος»

Η προφανής και αυξανόμενη εξάρτηση από ξένους τεχνολογικούς γίγαντες όπως η Palantir έρχεται σε αντίθεση με τις δηλωμένες φιλοδοξίες της Γερμανίας. Η νέα κυβέρνηση, που αποτελείται από την κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατική Ένωση και Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CDU/CSU) και τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες (SPD), έγραψε «η ψηφιακή πολιτική είναι πολιτική ισχύος» στη συμφωνία συνασπισμού της νωρίτερα φέτος, δηλώνοντας τους στόχους της:

«Θέλουμε μια ψηφιακά κυρίαρχη Γερμανία. Για να το κάνουμε αυτό, θα διαλύσουμε τις ψηφιακές εξαρτήσεις αναπτύσσοντας βασικές τεχνολογίες, διασφαλίζοντας πρότυπα, προστατεύοντας και επεκτείνοντας την ψηφιακή υποδομή. Θα επιτύχουμε ανθεκτικές αλυσίδες αξίας για βασικές βιομηχανίες που είναι ολοκληρωμένες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από πρώτες ύλες έως τσιπ και υλικό και λογισμικό».

Παρά ταύτα, ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Αλεξάντερ Ντόμπριντ (CSU) αρνείται να αποκλείσει την αγορά λογισμικού Palantir για την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εγκληματολογικής Αστυνομίας και την Ομοσπονδιακή Αστυνομία.

Ο Ντόμπριντ σπάει τη γραμμή της προκατόχου του Νάνσι Φέζερ (SPD), η οποία είχε απορρίψει τη χρήση αυτών των προγραμμάτων το 2023.

Η συνταγματική προσφυγή του GFF κατά της χρήσης του Palantir φαίνεται να έχει ισχυρή δημόσια υποστήριξη. Στη γερμανική διαδικτυακή πλατφόρμα υποβολής αιτημάτων Campact, μια έκκληση προς τους πολιτικούς να σταματήσουν τη χρήση του λογισμικού στη Γερμανία υπογράφηκε από περισσότερους από 264.000 ανθρώπους μέσα σε μια εβδομάδα, μέχρι τις 30 Ιουλίου.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.