Η είδηση, ότι κατόπιν της έρευνας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για την απάτη με τις αγροτικές επιδοτήσεις που χορηγούσε με χρήματα της Ε.Ε. ο ΟΠΕΚΕΠΕ, η Κυβέρνηση αποφάσισε την κατάργηση του Οργανισμού και τη συγχώνευσή του με την ΑΑΔΕ, που είναι Ανεξάρτητη Αρχή, επανάφερε στο προσκήνιο της επικαιρότητας τί είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές, πώς λειτουργούν και τις δυνατότητες τους.
Οι αγγλοσαξονικής προέλευσης ανεξάρτητες αρχές, που καλούνται να καλύψουν ελλείμματα του Κράτους σε κάποιους ιδιαίτερους τομείς του, άρχισαν να εισέρχονται σταδιακά πριν 30 χρόνια στη δημόσια ζωή του τόπου πολλές φορές χωρίς περίσκεψη και χωρίς ουσιώδη λειτουργική ανάγκη, αλλά για να μπορέσει το πολιτικό σύστημα να χρησιμοποιήσει την ίδρυσή της ως πανάκεια για να καλύψει την αποτυχία ενός οργανισμού, στην προκειμένη περίπτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ ή να χρησιμοποιήσει τη δράση της ή μη δράση ως άλλοθι για να καλυφθεί πίσω από αυτή.
Οι Ανεξάρτητες Αρχές διακρίνονται σε συνταγματικά κατοχυρωμένες, που προβλέπονται από το Σύνταγμα και οι μη συνταγματικά κατοχυρωμένες, με κυριότερη την ΑΑΔΕ. Σαφώς η ίδρυση των πέντε συνταγματικά κατοχυρωμένων ΑΑ αποτέλεσε καινοτομία. Κάλυψαν κρίσιμους δημόσιους τομείς και πρόσφεραν έργο, που δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν οι αντίστοιχες δημόσιες υπηρεσίες.
Δύο είναι τα μεγάλα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν οι Α.Α.: α) η διασφάλιση της ανεξάρτητης λειτουργίας των Α.Α., που σημαίνει ότι η δράση της δεν υπόκειται σε κανέναν εξωτερικό έλεγχο ούτε από την κυβέρνηση ούτε από ελεγκτικά σώματα, αλλά μόνο σε εσωτερικό έλεγχο από δικά της όργανα. Φυσικά τα ποινικά αδικήματα εξετάζει η δικαιοσύνη. β) η λογοδοσία των ΑΑ μετά ή άνευ συνεπειών, που σημαίνει ότι δεν λογοδοτούν, αλλά παρουσιάζουν μόνο εκθέσεις πεπραγμένων. Η ανεξαρτησία είναι εσωτερική κατάσταση του ατόμου, για να εκδηλωθεί όμως κατά την ενάσκηση του λειτουργήματος χρειάζεται όχι μόνο η δέουσα νομική κάλυψη, αλλά η συνειδητή άσκηση της εκ μέρους όλων των εργαζόμενων σε αυτή και είναι υποχρέωση της ηγεσίας της ΑΑ να δημιουργήσει τη συνειδητότητα αυτή, που επιτυγχάνεται με την επιλογή της ηγεσίας της ΑΑ με αξιοκρατικά και όχι πολιτικά κριτήρια και όχι ως αποτέλεσμα πολιτικού συμβιβασμού ή ως αντίδωρο για προσφερθείσες υπηρεσίες ή με συνεχείς καρατομήσεις της ηγεσίας, όπως συνέβαινε στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
O ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο Ελληνικός Οργανισμός πληρωμών των κοινοτικών ενισχύσεων για την πρωτογενή αγροτική παραγωγή και εποπτεύεται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, ιδρύθηκε το 1998 και διαχειρίζεται κάθε χρόνο κοινοτικές ενισχύσεις ύψους 3 δισ. ευρώ. Κατά καιρούς ακούστηκαν διάφορα παρατράγουδα κατά τη διαχείριση των κονδυλίων κυρίως κατά πιστοποίηση των δικαιούχων και των ποσών που δικαιούνται και ζητήθηκαν εξηγήσεις από τις Βρυξέλλες, αλλά οι εκάστοτε αρμόδιοι υπουργοί όχι μόνο δεν επενέβαιναν αλλά κάλυπταν καταστάσεις. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αρμόδια για τις απάτες του κοινοτικού χρήματος με κλιμάκιο της, που μετά τις αρχικές αντιδράσεις εκ μέρους ημεδαπών αρχών εγκαταστάθηκε στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ άρχισε τον έλεγχο των αγροτικών ενισχύσεων για την περίοδο 2019-2022.
Ξέσπασε σκάνδαλο, που οδήγησε τον Προέδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ σε παραίτηση και απόφαση της Κυβέρνησης να καταργήσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ με συγχώνευση με την ΑΑΔΕ, που απαιτεί μακροχρόνιες νομικές και οργανωτικές διαδικασίες για να καταστεί ο ΑΑΔΕ ο πιστοποιημένος φορέας διαχείρισης των κοινοτικών επιδοτήσεων, ώστε με τη βοήθεια των κοινοτικών επιδοτήσεων να αναπτυχθεί η αγροτική παραγωγή.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διερευνά τις απάτες με τις επιδοτήσεις για βοσκοτόπια κτηνοτρόφων, που είχαν τα πρόβατα στην Κρήτη και τα βοσκοτόπια στη Φλώρινα και σε άλλα μέρη εκτός Κρήτης, ότι τα ποσά που εισπράχτηκαν μη νόμιμα ανέρχονται σε 200 εκατ. τον χρόνο και στην υπόθεση εμπλέκονται 2000 κτηνοτρόφοι κυρίως από την Κρήτη. Τα πορίσματα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θα τεκμηριώσουν την απάτη, οπότε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα ζητήσει την ποινική δίωξη των υπευθύνων (κτηνοτρόφων και υπαλλήλων), την επιστροφή των καταβληθέντων ποσών από τη χώρα μας, που είναι υποχρεωμένη να τα καταβάλλει και θα επιβληθούν στη χώρα μας τεράστια πρόστιμα, που θα πληρωθούν από τον δημόσιο προϋπολογισμό, δηλαδή θα τα πληρώσουν οι πολίτες, όπως έχει γίνει στο παρελθόν. Όλα αυτά για την εξαγορά από κάποιους πολιτικούς κάποιων ψήφων. Παραμένει όμως ανοικτό το θέμα της πολιτικής ευθύνης των αρμόδιων Υπουργών για το οποίο απαιτείται πολιτική πρωτοβουλία, για να ξεκινήσει έλεγχος, γιατί ως προς το θέμα αυτό η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν έχει αρμοδιότητα. Φαίνεται όμως, ότι η όλη διαδικασία θα ταλαιπωρήσει για πολλά χρόνια τη χώρα από πολλές πλευρές και τους πολίτες της πλην των πολιτικών, που παραμένουν στο απυρόβλητο και θα προκαλέσει διεθνή διασυρμό της.
Αυτές τις μέρες άρχισε η πρώτη δίκη πιλότος για την απάτη κοινοτικού χρήματος από κτηνοτρόφους με δηλώσεις για βοσκοτόπια, που βρίσκονται αλλού. Από την απόφαση αυτή θα ξεκαθαρίσει ποιο δίκαιο θα εφαρμοστεί (κοινοτικό ή ελληνικό) και αν οι δηλώσεις για βοσκοτόπια που βρίσκονται αλλού αποτελεί νομότυπη με βάση αμφιλεγόμενης υπουργικής απόφασης πρακτική με την ανοχή των αρμόδιων υπουργών (επιεικώς). Είναι όμως γεγονός, για να στηθεί και να λειτουργήσει ο μηχανισμός εξαπάτησης απαιτείται η συνεργασία πολλών από την πολιτική και του Οργανισμού ηγεσία μέχρι κάποιων υπαλλήλων του με ζητούμενο το αντάλλαγμα. Σε κάθε περίπτωση νομίζω, ότι είναι πολύ δύσκολο η Ελληνική Δικαιοσύνη να διαχειριστεί έγκαιρα 2000 σοβαρές υποθέσεις των κτηνοτρόφων που παρανόμησαν και βρίσκονται ήδη σε τροχιά παραγραφής και η Δημόσια Διοίκηση να καταλογίσει σε 2000 άτομα τα ποσά που υποχρεώθηκε να καταβάλλει εξαιτίας τους στην Ε.Ε. εκτός του η διαδικασία θα έχει τεράστιο πολιτικό κόστος. Φοβάμαι, ότι βρισκόμαστε στην αρχή των αποκαλύψεων για τις απάτες , τους δράστες της, τους συνεργούς και τους πολιτικούς που τις κάλυπταν με έκρηξη σκανδάλου ,που θα πλήξει θεσμούς, οικονομία , παραγωγή και με απώλεια εμπιστοσύνης των πολιτών σε πολιτικούς.
Η ΑΑΔΕ, που είναι εισπρακτικός των δημοσίων εσόδων μηχανισμός και ταυτόχρονα και ελεγκτικός μηχανισμός ως μετεξέλιξη του ΣΔΟΕ, ιδρύθηκε το 2017, και δεν έχει ολοκληρώσει ακόμα την ανάπτυξή του ούτε την εξέλιξή του. Σαφώς οι αποδόσεις του είναι ικανοποιητικές, αλλά δεν γνωρίζω τις δυνατότητες του για να ανταποκριθεί σε πρόσθετα καθήκοντα για τη διαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων. Άλλωστε ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί ο τρόπος της συγχώνευσης και της λειτουργίας του νέου σχήματος.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ απασχολεί 600 υπαλλήλους, που πολλοί από αυτούς έχουν ανάμιξη στην απάτη με τα βοσκοτόπια γιατί διαχειρίστηκαν τις διαδικασίες. Κατά τη γνώμη μου δεν πρέπει να μεταφερθεί στην ΑΑΔΕ το σάπιο κομμάτι του ΟΠΕΚΕΠΕ, γιατί κατά κάποιο τρόπο θα συνεχιστεί η ίδια τακτική. Εξάλλου πιστεύω, ότι οι ασυνείδητοι πολιτικοί, που έχουν μάθει να αλιεύουν ψήφους με παρεμβάσεις, δεν θα μπορούν να συνεχίσουν την ίδια τακτική λόγω της ανεξαρτησίας των ΑΑ.
* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
