Η φορολογική αρχή της χώρας φαίνεται να έχει ένα φετίχ με τα πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων. Φέτος, μπορεί να θεωρηθεί εκπρόθεσμος ακόμα και κάποιος που θα εξοφλήσει τον φόρο 15 μέρες νωρίτερα από την προθεσμία καταβολής της πρώτης από τις οκτώ δόσεις του φόρου. Αυτό συμβαίνει λόγω μιας κραυγαλέας αναντιστοιχίας στην προθεσμία υποβολής, που σε κάνει να απορείς αν στη Βουλή καταλαβαίνουν τι νομοθετούν και για ποιον λόγο. Συγκεκριμένα, αν και η προθεσμία εμπρόθεσμης πληρωμής της πρώτης δόσης του φόρου εισοδήματος είναι η 31η Ιουλίου, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι 16 μέρες νωρίτερα, δηλαδή στις 15 Ιουλίου. Ούτε η ΑΑΔΕ ούτε το Υπουργείο Οικονομικών έχουν δώσει εξήγηση γι' αυτήν την αναντιστοιχία.
Αρκούν οι 4 μήνες;
Το ερώτημα είναι το εξής: αρκούν 4 μήνες για την υποβολή των δηλώσεων; Η απάντηση είναι ότι θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις. Υπήρχαν φέτος οι προϋποθέσεις; Ξεκάθαρα όχι. Μόνο μια ικανοποιήθηκε: ήταν εκ των προτέρων γνωστή η ημερομηνία έναρξης των δηλώσεων. Ας δούμε τώρα ποιες προϋποθέσεις δεν ικανοποιήθηκαν:
Έγκαιρη γνωστοποίηση εντύπων και οδηγιών: Για να μπορέσουν οι δηλώσεις να υποβληθούν μέσα σε 4 μήνες με την αρμόζουσα ομαλότητα και ηρεμία, θα πρέπει να μας έχει δοθεί ικανός χρόνος προετοιμασίας, τουλάχιστον 4 μηνών. Τα έντυπα και τις οδηγίες θα έπρεπε να τα γνωρίζουμε ήδη από την 1η Νοεμβρίου. Το βιβλιαράκι των οδηγιών δημοσιεύθηκε στα μέσα Μαΐου, δύο μήνες μετά την έναρξη των δηλώσεων.
Αναρτήσεις βεβαιώσεων αποδοχών: Δεν αναρτήθηκαν έγκαιρα και οριστικά όλες οι βεβαιώσεις αποδοχών. Αναμφισβήτητα η εικόνα ήταν πολύ καλύτερη από άλλες χρονιές, αλλά τα rebate για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα υγείας ανέβηκαν τέλη Ιουνίου.
Προσυμπληρωμένες δηλώσεις: Δημιούργησαν πολλά προβλήματα, γιατί δεν δόθηκε η στοιχειώδης προσοχή να μην αδικηθούν φορολογούμενοι χωρίς λόγο.
Σταθερότητα φορολογικών νόμων: Πολύ σημαντική προϋπόθεση για να υποβάλλονται οι δηλώσεις σωστά, είναι να μην γίνονται αλλαγές στους φορολογικούς νόμους και τις διαδικασίες κατά τη διάρκεια των δηλώσεων. Οι αλλαγές όμως για άλλη μια φορά ήταν συνεχείς.
Συμφωνία με τα My Data: Φέτος για πρώτη φορά οι δηλώσεις των επιχειρήσεων πρέπει να είναι σε συμφωνία με τα My Data. Αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα, καθώς η διαδικασία είναι περίπλοκη και χρονοβόρα χωρίς να προσφέρει κάτι ουσιαστικό.
Ανάλυση των προβλημάτων που δημιουργεί το κλείδωμα των δηλώσεων μέσω My Data
Η υποχρέωση οι δηλώσεις των επιχειρήσεων να είναι σε συμφωνία με τα My Data δημιουργεί σημαντικά προβλήματα. Σκοπός είναι να μην δηλώνει κάποιος εντελώς ανυπόστατα έξοδα. Σωστά. Ποιος τον εμποδίζει όμως να δηλώσει τα ανυπόστατα αυτά έξοδα στα My Data; Είναι βέβαιο ότι τα My Data βοηθούν τη φορολογική αρχή να διαπιστώσει ότι πρόκειται για ανυπόστατα έξοδα, γιατί θα μπορεί να τα διασταυρώσει, εκτός αν πρόκειται για δαπάνες λιανικής ή για λήψη υπηρεσιών από τρίτες χώρες, για τα οποία θα δει ότι η αξία τους είναι δυσανάλογα μεγάλη. Αυτό όμως μπορεί να διαπιστωθεί με μια απλή σύγκριση των δεδομένων του My Data με τα δεδομένα της δήλωσης. Η υποχρέωση ανάρτησης στα My Data των μη αντικριζόμενων παραστατικών δεν προσφέρει στην ουσία τίποτα. Όταν γράφω στη δήλωση αποσβέσεις, τι παραπάνω προσφέρει να τις ανεβάσω στα My Data; Όταν γράφω στη δήλωση δαπάνες μισθοδοσίας, τι παραπάνω προσφέρει να τις αναρτώ στα My Data;
Είναι αλήθεια ότι στατιστικά οι περισσότερες δηλώσεις πάνε σχετικά ομαλά. Σε αυτές τις δηλώσεις όμως που δεν συμφωνούν με τα My Data, το πρόβλημα βρίσκεται στα My Data και όχι στις δηλώσεις. Είναι εντελώς παράλογο να χάνουμε πολύτιμο χρόνο που δεν υπάρχει, για να λύσουμε τα προβλήματα του My Data χωρίς να ξέρουμε πόσος χρόνος θα χρειαστεί και αν θα τα καταφέρουμε. Ενίοτε αναγκαζόμαστε να θυσιάζουμε την ορθότητα των δεδομένων, προκειμένου τα My Data να μας επιτρέψουν να υποβάλλουμε την δήλωση με σωστό φόρο. Αναρωτιέμαι τι καλό βρίσκουν η ΑΑΔΕ και το Υπουργείο Οικονομικών σε αυτό.
Για να καταλάβει κάποιος μη λογιστής το πρόβλημα της συμπλήρωσης της δήλωσης μέσω My Data, επιτρέψτε μου το ακόλουθο παράδειγμα. Έστω ότι χρησιμοποιείτε ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης για να συμπληρώσετε ένα αρχείο excel. Προσφέρει πολλές δυνατότητες. Σας δίνει μαθηματικούς τύπους που δεν είχατε σκεφτεί, όμορφες μορφοποιήσεις που δεν είχατε φανταστεί, επαναλαμβανόμενες καταχωρίσεις σε ελάχιστο χρόνο κ.ο.κ. Είναι λοιπόν μια πολύτιμη βοήθεια. Έστω τώρα ότι ήσασταν υποχρεωμένος να συμπληρώσετε το excel αποκλειστικά και μόνο μέσω του προγράμματος της τεχνητής νοημοσύνης, να μην βάζατε πληροφορίες με το χέρι ποτέ και πουθενά. Θα υπήρχαν περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η ίδια η τεχνητή νοημοσύνη σου προτείνει να κάνεις προσθήκες και αλλαγές με το χέρι για μεγαλύτερη ταχύτητα και εγκυρότητα.
Η ψηφιοποίηση είναι μια πραγματικότητα των τελευταίων ετών, αλλά δεν είναι αυταξία. Είναι πολλά τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν και δεν θα λυθούν όσο επιμένουμε να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί.
* Ο Αγαμέμνων Σταυρόπουλος είναι Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός
