Τα συμπληρώματα κολλαγόνου έχουν γίνει πολύ διάσημα -ειδικά- στις γυναίκες που αναζητούν ένα πιο ελαστικό, υγιές και όμορφο δέρμα. Αυτή η πρωτεΐνη, η οποία είναι σημαντική για τη δομή του δέρματος και των αρθρώσεων, έχει παρουσιαστεί ως θαυματουργή θεραπεία για τα πάντα, από τις ρυτίδες μέχρι τον κακό ύπνο.
Καθώς η παραγωγή κολλαγόνου από το σώμα μας επιβραδύνεται φυσικά με την πάροδο των ετών, τα συμπληρώματα κολλαγόνου γίνονται περιζήτητα και ένας από τους ανθρώπους που είναι λάτρης της ουσίας αυτής είναι ο επιχειρηματίας της τεχνολογίας Μπράιαν Τζόνσον, ο οποίος θέλει να ζήσει για πάντα και πειραματίζεται με μεθόδους για να αντιστρέψει τη γήρανση. Ο ίδιος παίρνει 25 γραμμάρια πεπτιδίων κολλαγόνου κάθε μέρα.
Δουλεύουν όμως τα συμπληρώματα κολλαγόνου; Σύμφωνα με το BBC, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις πως η συμπληρωματική χρήση κολλαγόνου έχει όντως οφέλη για την υγεία, ωστόσο η έρευνα είναι ακόμα περιορισμένη.
Γιατί είναι η περίπλοκο το ζήτημα του κολλαγόνου
«Για να ξεκινήσουμε με τα βασικά, το κολλαγόνο βρίσκεται μόνο στον συνδετικό ιστό των ζώων», αναφέρει η Άντρεα Σοάρες, διαιτολόγος από την Τζόρτζια των ΗΠΑ.
Τα προϊόντα κολλαγόνου προέρχονται από διάφορα ζώα: αγελάδες, γουρούνια, κοτόπουλα και ψάρια. Η ζελατίνη, η οποία χρησιμοποιείται για την παρασκευή γλυκισμάτων, ζελέ και καψουλών για φαρμακευτικά προϊόντα, είναι επίσης μια μορφή κολλαγόνου.
«Ορισμένα συμπληρώματα φυτικής προέλευσης ισχυρίζονται ότι είναι "vegan κολλαγόνο", αλλά αυτό που περιέχουν στην πραγματικότητα είναι συστατικά που ενισχύουν το κολλαγόνο, όπως η βιταμίνη C, τα αμινοξέα και τα μέταλλα που βοηθούν το σώμα σας να φτιάξει το δικό του κολλαγόνο», εξηγεί η διαιτολόγος. «Αν είστε vegan, ίσως να θέλετε να ξοδέψετε τα χρήματά σας σε μια ολοκληρωμένη διατροφή αντί για φυτικά συμπληρώματα 'κολλαγόνου' που δεν περιέχουν στην πραγματικότητα κολλαγόνο», συμβουλεύει η ίδια.
Οι διάφοροι τύπου κολλαγόνου φαίνεται να λειτουργούν διαφορετικά. Για παράδειγμα, το υδρολυμένο κολλαγόνο είναι κολλαγόνο που έχει διασπαστεί σε μικρές αλυσίδες αμινοξέων, γνωστά ως πεπτίδια. Αυτά διασπώνται περαιτέρω καθώς κινούνται μέσω του πεπτικού συστήματος.
Από την άλλη, το ακατέργαστο κολλαγόνο τύπου ΙΙ αποτελεί συστατικό του χόνδρου που περιβάλλει τις αρθρώσεις. Θεωρητικά μπορεί να βοηθήσει στην αναπλήρωση του κολλαγόνου γύρω από τις αρθρώσεις, λέει ο Ντέιβιντ Χάντερ, κλινικός ερευνητής ρευματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, που ειδικεύεται στην οστεοαρθρίτιδα.
Το κολλαγόνο τύπου ΙΙ διασπάται σε αμινοξέα στο στομάχι, ενώ το υδρολυμένο κολλαγόνο τείνει να απορροφάται καλύτερα από τον οργανισμό, σημειώνει.
Εκτός από τη μεγάλη ποικιλία πηγών και τύπων κολλαγόνου, κυκλοφορούν και διαφορετικές μορφές του. Το βρίσκουμε από μπάρες, μέχρι και ποτά. Σε σύγκριση με τις σκόνες και τα υγρά, «οι ταμπλέτες και οι τσίχλες έχουν συχνά λιγότερο κολλαγόνο ανά μερίδα και μπορεί να περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα ή άλλα συστατικά», επισημαίνει η Σουάρες.
Και ενώ η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε πρωτεΐνες και βιταμίνη C βοηθά γενικά το σώμα μας να παράγει κολλαγόνο, η ποσότητα του κολλαγόνου που υπάρχει σε τρόφιμα όπως ο ζωμός οστών ποικίλλει. Η ίδια συμβουλεύει όσους λαμβάνουν κολλαγόνο ως συμπλήρωμα να επιλέγουν σκόνη ή υγρό, με τουλάχιστον 5-10 γραμμάρια κολλαγόνου ανά δόση.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλοί ισχυρισμοί του μάρκετινγκ σχετικά με τα προϊόντα κολλαγόνου από το στόμα, δεν συμβαδίζουν με τους ελέγχους που έχουν γίνει.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, «κανένας ισχυρισμός για τα συμπληρώματα κολλαγόνου και την υγεία δεν έχει πάρει το πράσινο φως», εξηγεί η Λενγκ Χενγκ, υπεύθυνη για την ανθρώπινη διατροφή στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).
Η EFSA είναι ο οργανισμός της ΕΕ που αξιολογεί τους κινδύνους που σχετίζονται με τα νέα τρόφιμα. Όταν οι επιστήμονες εξέτασαν το κολλαγόνο, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ισχυρισμοί για τα οφέλη του, στην ελαστικότητα του δέρματος ή τη λειτουργία των αρθρώσεων δεν υποστηρίζονται επαρκώς από επιστημονικές έρευνες.
Ο Χάντερ εξηγεί πως πολλές μελέτες κολλαγόνου χρηματοδοτούνται από εταιρείες συμπληρωμάτων ή συντάσσονται από υπαλλήλους των εταιρειών. «Η πραγματικότητα για πολλές από αυτές τις μελέτες είναι ότι είναι δύσκολο να βρεθεί κάποια που να είναι εντελώς ανεξάρτητη από τη βιομηχανία», λέει ο ερευνητής.
Ενώ οι κίνδυνοι για την υγεία από τη λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου φαίνεται πως είναι ελάχιστοι, υπάρχουν άλλες μεγαλύτερες συνέπειες από την μεγάλη ζήτηση του κολλαγόνου. Για παράδειγμα, τα συμπληρώματα κολλαγόνου από βοοειδή έχουν συνδεθεί με την αποψίλωση των δασών στη Βραζιλία.
Εντωμεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέθεσε να γίνει έρευνα για το ενδεχόμενο το κολλαγόνο ή η ζελατίνη να οδηγήσουν σε νέα κρούσματα μεταδοτικής σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας. Η EFSA υπολόγισε την έκθεση των ανθρώπων από το στόμα σε μολυσμένη ζελατίνη σύμφωνα με υποθετικά σενάρια χειρότερης περίπτωσης και διαπίστωσε ότι ο κίνδυνος ήταν ελάχιστος έως μηδαμινός.
Κολλαγόνο για το δέρμα, τους ιστούς και τις αρθρώσεις
Ακόμη ένας προβληματισμός των ειδικών είναι εάν το κολλαγόνο είναι απορροφήσιμο όταν προσλαμβάνεται από το στόμα. Όπως δήλωσε η δερματολόγος Αντζάλι Μάχτο, από το Λονδίνο στο BBC το 2019, δεν υπάρχουν πολλές αποδείξεις πως η ουσία θα επιβιώσει από την πέψη, θα ταξιδέψει στο αίμα και τελικά θα φτάσει στο δέρμα για να δούμε αλλαγή.
Στην πραγματικότητα, όταν οποιαδήποτε πρωτεΐνη φτάνει στο στομάχι - συμπεριλαμβανομένου του κολλαγόνου - συνήθως διασπάται άμεσα σε αμινοξέα, τα οποία στη συνέχεια ανασυντίθενται στις πρωτεΐνες που χρειάζεται το σώμα εκείνη τη στιγμή. Έτσι, αν το σώμα χρειάζεται κολλαγόνο, μπορεί να ανασυνθέσει αυτά τα αμινοξέα σε κολλαγόνο, αλλά δεν υπάρχουν εγγυήσεις πως θα το κάνει.
Άλλο ένα ζήτημα είναι η σύνθεση των συμπληρωμάτων κολλαγόνου. Σε πολλές δερματολογικές μελέτες που έχουν γίνει σε προϊόντα κολλαγόνου, φάνηκε πως τα συμπληρώματα περιέχουν και άλλα συστατικά που μπορεί να ωφελήσουν την υγεία του δέρματος, καθιστώντας έτσι δύσκολη την απομόνωση των επιδράσεων του κολλαγόνου.
Πάντως, πολλοί καταναλωτές ορκίζονται πως το κολλαγόνο έχει αλλάξει την εμφάνιση και την αίσθηση του δέρματός του. Ωστόσο, οι ειδικοί επιμένουν πως απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτό.
Άλλες (χρηματοδοτούμενες από τη βιομηχανία) μελέτες έχουν υποδείξει ότι τα συμπληρώματα που λαμβάνονται από το στόμα και έχουν υψηλές ποσότητες πεπτιδίων κολλαγόνου προλυλ-υδροξυπρολίνης και υδροξυπρολυγλυκίνης μπορούν να βελτιώσουν την υγρασία και την εμφάνιση του δέρματος. «Το κλειδί είναι η συνεπής χρήση», τονίζει η Σουάρες.
Επίσης, ειδικοί αναφέρουν πως υπάρχουν τρόποι να ενισχυθούν τα οφέλη των συμπληρωμάτων του κολλαγόνου, και ένας από αυτούς είναι η άσκηση, καθώς διεγείρει τους ιστούς του σώματος ώστε να αναγεννούν περισσότερο κολλαγόνο.
Όσον αφορά την οστεοαρθρίτιδα, μελέτες διαπίστωσαν πως τα συμπληρώματα κολλαγόνου φάνηκε να μειώνουν βραχυπρόθεσμα τον πόνο. Ωστόσο, και εκεί τα δεδομένα είναι περιορισμένα.
Τελικά, να παίρνουμε συμπληρώματα κολλαγόνου;
Κάθε συμπλήρωμα που παίρνουμε μπορεί να μην αλληλεπιδρά καλά με άλλα φάρμακα που λαμβάνουμε, γι΄αυτό ο Χάντερ συμβουλεύει όσους σκέφτονται να πάρουν ένα συμπλήρωμα να μιλήσουν πρώτα με έναν επαγγελματία υγείας.
Η αυξημένη πρόσληψη μιας πρωτεΐνης όπως το κολλαγόνο θα μπορούσε να είναι επηρεάσει αρνητικά ανθρώπους με παθήσεις στα νεφρά ή το ήπαρ και για αυτό προτείνεται να προηγηθεί συζήτηση με έναν ειδικό.
Ο Χάντερ λέει στους ασθενείς του που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τα συμπληρώματα ότι κάποια από αυτά αξίζει να τα δοκιμάσουν για τρεις ή τέσσερις εβδομάδες. Όπως και με την εμφάνιση του δέρματος, ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι τα οφέλη των συμπληρωμάτων στις αρθρώσεις δεν θα φανούν εάν δεν λαμβάνονται για δύο ή τρεις μήνες. Ωστόσο, άνθρωποι που έχουν οστεοαρθρίτιδα θα δυσκολευτούν να συνεχίσουν με ένα συμπλήρωμα αν δεν δουν αποτελέσματα μέσα σε ένα μήνα περίπου.
Όπως επισημαίνει το BBC, καθώς είναι πολλοί οι λόγοι που μπορεί να αναζητά κάποιος κολλαγόνο, δεν υπάρχει καθολική απάντηση για το εάν αξίζει κάποιος να δοκιμάσει ένα συμπλήρωμα κολλαγόνου.
Αυτό εξαρτάται από το γιατί θέλει να το πάρει κάποιος, για πόσο καιρό μπορεί να συνεχίσει να το παίρνει, πόσο προσιτό είναι, αν το κολλαγόνο συνδυάζεται με άλλα συστατικά και πώς μπορεί να επηρεάσει άλλες πτυχές της υγείας ενός ανθρώπου.
Αλλά οι επιστήμονες θεωρούν πως τα χρήματα που δαπανώνται για συμπληρώματα κολλαγόνου θα μπορούσαν να δαπανηθούν σε μια ισορροπημένη διατροφή, που μπορεί να βελτιώσει την υγεία με πολλούς τρόπους. Εκτός από την τροφή, η άσκηση, ο ύπνος και η αντηλιακή προστασία έχουν επίσης γνωστά οφέλη για την εμφάνιση και την υγεία του δέρματος.
Μπορεί να φαίνεται βαρετό, αλλά με αυτούς τους τρόπους μακροπρόθεσμα θα εξοικονομήσετε αρκετά χρήματα, καταλήγει το BBC.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
