Ρωσικό φυσικό αέριο θα φτάνει στην ΕΕ απαρατήρητο, μέσω Τουρκίας

Η Άγκυρα δεν θα συμμορφωθεί με το νέο νομοσχέδιο της ΕΕ, δημιουργώντας ενδεχομένως ένα παραθυράκι για να συνεχίσει να ρέει ρωσικό αέριο στην ΕΕ

Φυσικό αέριο

Η Τουρκία δεν υποστηρίζει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κλείσει τη στρόφιγγα του ρωσικού φυσικού αερίου και απειλεί τις προσπάθειες των Βρυξελλών να απεξαρτηθούν από την ενέργεια της Μόσχας.

Η Τουρκία λειτουργεί ως διαμεσολαβητής για τη ρωσική ενέργεια στην Ευρώπη, ωστόσο, η ΕΕ κάνει σχέδια για απεξάρτηση έως το τέλος του 2027. Οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να επιβάλουν περισσότερες απαιτήσεις παρακολούθησης, προκειμένου να εντοπίζουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζει να εισέρχεται το ρωσικό φυσικό αέριο στην ΕΕ. Για να λειτουργήσει, όμως αυτό το σύστημα, η ΕΕ πιθανότατα θα χρειαστεί πληροφορίες από βασικές χώρες διαμετακόμισης, όπως η Τουρκία. Και η Άγκυρα, δεν δείχνει πρόθυμη να συνεργαστεί.

«Ενώ η ΕΕ μπορεί να αποφασίσει -ή όχι- την απαγόρευση της εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου, η Τουρκία θεωρεί ότι οι μονομερείς κυρώσεις (στη Μόσχα) μπορεί να διαταράξουν την οικονομία και να εντείνουν τις ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια όλων», αναφέρει το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στο Politico. «Η Τουρκική Δημοκρατία εφαρμόζει μόνο τις κυρώσεις που έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών», τονίζει.

Η απροθυμία αυτή, προειδοποιούν ειδικοί, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα παραθυράκι, που θα επιτρέπει στο ρωσικό φυσικό αέριο να συνεχίσει να ρέει στο μπλοκ απαρατήρητο.

Επιπλέον, η στάση αυτή αντικατοπτρίζει και τις σχέσεις της Άγκυρας με τις Βρυξέλλες, που παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο, ιδιαίτερα μετά την καταστολή της τουρκικής αντιπολίτευσης.

«Η απροθυμία της Τουρκίας να συμμορφωθεί με τις διατάξεις παρακολούθησης της ΕΕ θα μπορούσε να δημιουργήσει προκλήσεις στην αποτελεσματική εφαρμογή του προτεινόμενου κανονισμού, ιδίως λόγω του αυξανόμενου ρόλου της ως διαμετακομιστή και δυνητικού κόμβου για το ρωσικό φυσικό αέριο», επισημαίνει ο Βιλ Νινίστο, ευρωβουλευτής των Πρασίνων και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος της Φινλανδίας, ο οποίος ηγείται των εργασιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το νομοσχέδιο.

Είσοδος από την πίσω πόρτα

Τρία χρόνια αφότου η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η ΕΕ εξακολουθεί να προσπαθεί να απεξαρτηθεί πλήρως από την ενέργεια της Μόσχας και να διακόψει τη βασική πηγή εσόδων του Κρεμλίνου.

Από το 2022, η ΕΕ έχει σταδιακά διακόψει όλες τις θαλάσσιες αγορές ρωσικού πετρελαίου και άνθρακα, ενώ έχει μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου κατά περίπου 2/3. Ωστόσο, συνέχισε να αγοράζει σημαντικές ποσότητες LNG από τη Μόσχα, καθώς και περιορισμένες ποσότητες ενέργειας μέσω αγωγών.

Τον Ιούνιο, οι Βρυξέλλες παρουσίασαν μια πρόταση νόμου για την αντιμετώπιση αυτών των εισαγωγών, προβλέποντας μια σταδιακή καθολική απαγόρευση που έχει  στόχο την κατάργηση των μακροπρόθεσμων συμφωνιών έως το 2027.

Για να το πετύχει αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να παρακολουθεί καλύτερα τις ενεργειακές εισαγωγές, ζητώντας από τις εταιρείες που εισάγουν ρωσικό φυσικό αέριο να παραδίδουν «όλες τις σχετικές πληροφορίες» που απαιτούνται για την αξιολόγηση της προέλευσης του καυσίμου, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων προμήθειας.

Ωστόσο, ο εντοπισμός της προέλευσης των ροών είναι εξαιρετικά δύσκολος, καθώς δεν υπάρχει τρόπος να διαπιστωθεί με βεβαιότητα από πού προέρχεται το καύσιμο. Επιπλέον, οι σχετικές συμβάσεις είναι εμπιστευτικές και τα καύσιμα συχνά περνούν από πολλούς μεσάζοντες πριν φτάσουν στον τελικό προορισμό.

Οι προτεινόμενοι κανόνες δεν επιβάλλουν καμία νομική υποχρέωση στην Τουρκία, καθώς δεν είναι μέλος της ΕΕ. Ωστόσο, εφόσον οι συμβάσεις δεν αποσαφηνίζουν πάντα την προέλευση του καυσίμου, οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενδέχεται να χρειαστεί να ζητήσουν επιπλέον πληροφορίες από τους Τούρκους εταίρους τους, εάν θέλουν να συνεχίσουν να εισάγουν φυσικό αέριο, σύμφωνα με ανώτερη αναλύτρια ενέργειας της εταιρείας συμβούλων ICIS.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το διασυνοριακό σημείο Strandzha-Malkoclar, που συνδέει την Τουρκία με τη Βουλγαρία, εξηγεί η Άουρα Σαμπάντους.

Σύμφωνα με τη συμφωνία του 2023, η βουλγαρική εταιρεία Bulgargaz μπορεί να παραγγέλνει φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε τουρκικούς τερματικούς σταθμούς, τα οποία στη συνέχεια παραδίδονται στην τουρκική κρατική εταιρεία Botaş και επιστρέφονται στη Bulgargaz στα σύνορα της ΕΕ.

Το πρόβλημα είναι ότι «δεν γνωρίζουμε αν το αέριο που παραδίδεται στη Βουλγαρία είναι το ίδιο με αυτό που φτάνει στους τερματικούς σταθμούς της Τουρκίας», σημειώνει η Σαμπάντους, τονίζοντας ότι η ΕΕ δεν μπορεί να είναι βέβαιη ότι δεν έχει αναμειχθεί με άλλες προμήθειες.

Δεδομένης δε της χαμηλότερης τιμής του ρωσικού φυσικού αερίου, υπάρχει «υψηλός κίνδυνος» μεγάλο μέρος αυτού του καυσίμου να είναι ρωσικής προέλευσης, προσθέτει, σημειώνοντας ότι το ίδιο ισχύει και για τη μικρότερη διασύνδεση των Κήπων, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Το περασμένο έτος η ΕΕ εισήγαγε 1,9 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου μέσω των δύο αυτών διαδρομών, σύμφωνα με την πλατφόρμα ENTSO-G. Και ο αριθμός που θα μπορούσε να φτάσει τα 5,4 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τη Σαμπάντους. Αν και συγκριτικά μικρός με τα 150 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που εξήγαγε κάποτε η Ρωσία στην ΕΕ, εξακολουθεί να αντιστοιχεί σε περίπου το 1/5 των συνολικών εισαγωγών του μπλοκ μέσω αγωγών από τη Μόσχα πέρυσι.

Το παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού

Οι βασικοί φορείς που μεταφέρουν φυσικό αέριο μέσω των τουρκικών συνόρων υποστηρίζουν ότι οι ροές παρακολουθούνται ήδη αυστηρά, αν και οι ειδικοί παραμένουν επιφυλακτικοί.

Εκπρόσωπος της Bulgargaz δήλωσε στο Politico ότι στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2023, η κρατική εταιρεία παρέχει μόνο υπηρεσίες διαμετακόμισης και όχι πώλησης, επιμένοντας ότι παρακολουθεί στενά την προέλευση των ροών.

Το πρόβλημα είναι πως «η Τουρκία δεν έχει ισχυρά κίνητρα να συμμορφωθεί» με το νομοσχέδιο, δεδομένου ότι οι σχέσεις της με την ΕΕ βρίσκονται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, σύμφωνα με τον Μεχμέτ Ογκουτσού, διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας συμβούλων Global Resources Partnership και πρώην Τούρκο διπλωμάτη.

Ως εκ τούτου, οι Βρυξέλλες ενδέχεται να χρειαστεί να προσφέρουν κίνητρα, όπως η επανέναρξη των παγωμένων συνομιλιών για την ενέργεια, που συνδέονται με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ. Μια ακόμη πιθανή επιλογή είναι η απελευθέρωση κεφαλαίων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για πράσινα έργα, σύμφωνα με τον Ογκουτσού.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας ανέφερε πάντως στο Politico ότι είναι «πρόθυμο να συνεργαστεί με την ΕΕ σε ενεργειακά ζητήματα», αλλά υπογράμμισε ότι αυτό εξαρτάται και από την προθυμία της ΕΕ να συνεργαστεί με την Άγκυρα.

Σύμφωνα με τη Σαμπάντους, υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα» η Άγκυρα να "μαγειρεύει" το περιεχόμενο τελωνειακών εγγράφων -όπως φέρεται να έχει κάνει με ρωσικές αποστολές πετρελαίου προς την ΕΕ.

«Τι είδους δικαιοδοσία έχει η ΕΕ επί της Τουρκίας; Δεν μπορούν να ελέγξουν τα τουρκικά τελωνεία... δεν μπορούν να ελέγξουν την τουρκική κυβέρνηση, έχουν μηδενική δικαιοδοσία», τονίζει.

Πηγή: skai.gr
8 0 Bookmark